تفاوت فلز آهن و غیرآهن در چیست؟

مقدمه تفاوت فلز آهن و غیرآهن

حتما تا به حال برای خرید وسایل فلزی مختلف اقدام کرده‌اید و در مورد آهن یا غیرآهن بودن وسایل مورد نظرتان، سؤالات مختلفی برایتان ایجاد شده است. در این مقاله بر آن شدیم که در مورد تفاوت فلز آهن و غیرآهن، اطلاعات ارزشمندی را در اختیارتان قرار دهیم تا بتوانید با این اطلاعات وسایل فلزی آهنی از غیرآهنی را تشخیص دهید و انتخاب‌های هدفمندتری داشته باشید؛ بنابراین توصیه می‌کنیم که خواندن مقاله زیر را از دست ندهید.

فلز آهن با غیرآهن چه تفاوتی دارد؟

بهترین راه برای بررسی تفاوت بین فلز آهنی از غیرآهنی این است که بتوانیم هر کدام را به صورت جداگانه از نظر تعریف، ویژگی‌ها و کاربردهایی که دارند مورد بررسی قرار دهیم. آشنایی جداگانه با هر کدام می‌تواند دید جامع‌تری در مورد تفاوت‌ها را در اختیارتان قرار دهد.

فلز آهن چیست؟

آهن، پرکاربردترین وسیله‌ای است که در صنعت، آن را مورد استفاده قرار می‌دهند. به همین دلیل نام آهن برای هر کسی که چه به صورت تخصصی در این زمینه کار می‌کند و چه کسانی که اطلاعی از آهن ندارند، نامی کاملا آشنا است. بعد از آلومینیوم، آهن به عنوان بیشترین فلز موجود در پوسته زمین شناخته می‌شود.

باید بدانید که سنگ معدن آهن به شکل اکسید شده در زمین وجود دارد. از این رو صنعتگران سنگ آهن را در کوره‌هایی با حرارت بسیار بالا ذوب می‌کنند تا آهن خام را به دست آورند.

 صنعتگران می‌توانند با استفاده از آهن خام، آهن‌های چدنی و فولادی را بسازند. به طور کلی بیش از 98 درصد آهن تولید شده را قبل از اینکه سرد شود به فولاد تبدیل می‌کنند تا کاربرد بیشتری داشته باشد. البته مقداری از آن را برای تولید چدن نیز مورد استفاده قرار می‌دهند. باید بدانید که در ساخت چدن 92 درصد آهن خالص به کار رفته است. ویژگی‌های مشترک فلزات آهنی به شرح زیر هستند:

• در فلزات آهنی مقدار زیادی آهن وجود دارد. این مقدار از آهن در آلیاژهای مس، قلع و سرب بسیار کمتر است.
• فلزات آهنی همواره سخت هستند. البته اگر آن‌ها را با عناصر دیگری ترکیب نکنند یا روی آن‌ها روکش نکشند، دچار زنگ‌زدگی می‌شوند.
• باید بدانید که بیشتر فلزات آهنی از خاصیت مغناطیسی برخوردار هستند. البته فولاد ضد زنگ آستنیتی از این ویژگی برخوردار نیست.

 

تفاوت فلزات آهنی و غیرآهنی: کاربردهای فلز آهن

در گذشته از آهن برای ساخت رادیاتورهای حرارتی، اجاق‌های قدیمی پخت غذا، پوشش سقف منازل و ساختمان‌های بزرگ، ساخت موانع و چراغ‌های روشنایی شهری استفاده می‌کردند. البته آهن، حالت شکننده‌ای دارد و زنگ می‌زند. همین موضوع باعث شد که چدن بیشتر مطرح شود و از آن استفاده کنند.

آن چیزی که باعث شده آهن به عنوان یک فلز گران‌بها بیشترین استفاده را در صنعت داشته باشد به مقاومت خوب و قیمت ارزان آن برمی‌گردد. در حال حاضر مهندسان از این فلز در ساخت انواع مختلفی از ابزارها، ریل‌های راه‌آهن، خودروها و بسیاری دیگر از سازه‌ها استفاده می‌کنند. البته صنعتگران نمی‌توانند آهن خالص را مورد استفاده قرار دهند چون دقیقا مانند طلا نرمی خاصی دارد. از این رو آن را با آلیاژی از عناصر مختلف ترکیب می‌کنند تا بتوانند در هر چیزی که نیاز دارند آهن را مورد استفاده قرار دهند.

بیشتر فلزات آهنی دارای خاصیت مغناطیسی هستند. این موضوع باعث شده که از فلزات آهنی برای کاربردهای مختلف الکتریکی استفاده کنند. به عنوان مثال از فلزات آهنی روی درب یخچال‌ها استفاده می‌شود تا مصرف‌کننده بتواند چیزهایی که دوست دارد را با استفاده از یک آهنربای کوچک، روی درب یخچال بچسباند.

آشنایی با فلزات آهنی

در بررسی تفاوت فلز آهن و غیرآهن باید با انواع فلزات آهنی پرکاربرد آشنا شوید. فلزات آهنی در چند نوع مختلف هستند که پرکاربردترین آن‌ها با عنوان‌های آهن تجارتی، فولاد، فولاد کربن، فولاد آلیاژ، چدن و گل‌نرده شناخته می‌شوند که در صنایع مختلف به شکل‌های گوناگونی مورد استفاده قرار می‌گیرند. در ادامه هر کدام را مورد بررسی قرار می‌دهیم.

آهن تجارتی چیست و چه محصولاتی را با آن تولید می‌کنند؟

برای ساخت آهن تجارتی، صنعتگران آهن خالص را با مقدار مشخصی از کربن ترکیب می‌کنند. نتیجه نهایی این ترکیب تولید انواع مختلفی از ورق، تیرآهن و پروفیل می‌شود که هر کدام از آن‌ها کاربردهای بسیار گسترده‌ای دارند. اگر زنگ آهن تجارتی را پاک کنند، می‌توانید رنگ خاکستری آن را ببینید. لازم به ذکر است که آهن تجارتی را می‌توان به راحتی سوهان‌کاری کرد. این نوع از آهن اگر در هوای باز قرار بگیرد زنگ می‌زند.

فولاد چیست و در چه مواردی کاربرد دارد؟

در واقع زمانی که صنعتگران کربن را به آهن اضافه می‌کنند، فولاد را می‌سازند. فولاد به عنوان یک فلز سخت شناخته می‌شود که با استفاده از گرم و ذوب کردن سنگ آهن در کوره‌هایی با حرارت بسیار بالا به دست می‌آید. زمانی که فولاد را از کوره بیرون می‌آورند آن را درون قلب‌های مخصوصی می‌ریزند تا میل‌گرد به دست آید. از فولاد در ساختمان‌سازی به صورت گسترده استفاده می‌شود.

در حین بررسی تفاوت فلز آهن و غیرآهن نباید از فولاد گالوانیزه غافل شوید. وقتی که فولاد را روی مواد مذاب غوطه‌ور می‌کنند، فولاد گالوانیزه به وجود می‌آید. در این فرآیند اتم‌های روی در لایه‌های سطحی نفوذ کرده و یک لایه محافظتی بسیار قوی را به وجود می‌آورند. می‌توان برای افزایش مقاومت در برابر زنگ‌زدگی، فرآیند گالوانیزاسیون را روی آلیاژهای مختلف فولادی اجرا کرد.

 

 فولاد کربن چیست و در چه مواردی استفاده می‌شود؟

برای اینکه فولاد سخت‌تر شود در آن کربن بیشتری می‌ریزند. به همین دلیل به آن فولاد کربنی گفته می‌شود. لازم به ذکر است که از فولاد کربنی در تولید ابزارهای مختلف ماشین، ساخت مته‌ها، پره‌ها، فنرهای مختلف و همچنین شیرها استفاده می‌شود و می‌تواند لبه برشی تیزی داشته باشد.

فولاد آلیاژ چیست و کاربردهای آن در چه مواردی خلاصه می‌شود؟

در مورد فولاد‌های آلیاژی باید بدانید که در این فولادها آلیاژهایی چون کروم، نیکل و تیتانیوم به کار رفته است. این عناصر به فولاد کمک می‌کنند که بتواند استحکام بالایی داشته باشد و به موازات آن وزنش زیاد نشود. در این بین باید بدانید که یک فولاد آلیاژی مهم، فولاد ضدزنگ است که در آن کروم استفاده کرده‌اند. از این فولاد در صنعت ساختمان‌سازی، ساخت ابزارهای مختلف ماشین‌ها و همچنین در ساخت مؤلفه‌های الکترونیک استفاده می‌شود.

 

چدن چیست و کاربردهای آن چه هستند؟

چدن به آلیاژی از آهن و کربن گفته می‌شود که کربن موجود در آن بین 1/2 الی 2/6 باشد. البته عناصر مهمی مانند سیلیسیم، منگنز، فسفر، گوگرد، کروم، نیکل، مولیبدن، مس، منیزیم، سدیم، لانتانیم و وانادیم نیز ممکن است در چدن به کار بروند. از چدن می‌توان در ساخت پل‌ها، درپوش‌های چاه خیابان‌ها، لوله‌ها، خطوط گازی و پنجره‌های دکوراتیو استفاده کرد.

 

فولاد گل‌نرده چیست و چه کاربردهایی دارد؟

فولاد گل‌نرده یا فرفورژه فولادی است که در آن مقدار کمی کربن به کار رفته است. در واقع می‌توان گفت به دلیل کربن کم آن، فولاد فرفورژه نوعی از آهن خالص به شمار می‌رود. در هنگام ساخت آن مقداری خاکستر را به آهن اضافه می‌کنند. این ترکیب باعث می‌شود که فولاد نسبت به سایش و خوردگی مقاومت بیشتری داشته باشد. البته به طور کلی فولاد فرفورژه استحکام کمتری نسبت به سایر فولادها دارد که از آن برای ساخت نرده‌های مختلف، ابزارهای کشاورزی، میخ‌ها، سیم‌های خاردار و حتی زیورآلات استفاده می‌شود.

تفاوت فلز آهن و غیرآهن: فلزات غیر آهنی چه فلزاتی هستند؟

در بررسی تفاوت فلز آهن و غیرآهن به فلزات غیرآهنی می‌رسیم. فلزهای غیرآهنی فلزاتی هستند که در آن‌ها مقدار کمی آهن وجود دارد. فلزات غیرآهنی فراوانی وجود دارند. ویژگی‌های فلزهای غیرآهنی گسترده است و همین موضوع باعث می‌شود که برخی از این فلزها سخت و شکننده شوند و برخی دیگر از انعطاف خوبی برخوردار باشند. همچنین برخی از این فلزات مناسب این هستند که دمای پایینی را تحمل کنند و برخی دیگر برای این مناسب هستند که بتوانند در مقابل دمای بالا مقاومت خوبی از خود نشان دهند. فلزهای غیرآهنی این ویژگی‌ها را دارند:

• یکی از ویژگی‌های مشترکی که فلزات غیرآهنی دارند این است که زنگ نمی‌زنند. البته خوردگی در آن‌ها اتفاق میفتد.
• باید بدانید که تعدادی از فلزات غیرآهنی خیلی راحت دچار خوردگی می‌شوند. به این دلیل چنین چیزی رخ می‌دهد که در آلیاژهای فلزی غیرآهنی، آهن کمی استفاده شده است. از طرفی دیگر چون زنگار توسط اکسید آهن ایجاد می‌شود، از این رو به دلیل نبود آهن، اکسید آهنی نیز تولید نمی‌شود.
• باید بدانید که یکی از ویژگی‌های مهم فلزهای غیرآهنی این است که خواص آهنربایی در این فلزها وجود ندارد.

آشنایی با انواع فلزهای مهم غیرآهنی

حتما برایتان جای سؤال است که کلا به چه فلزهایی غیرآهنی گفته می‌شود. شاید هم اطلاعاتی در ذهن‌تان داشته باشید که به شما کمک کنند تا فلزهای غیرآهنی را تشخیص دهید. بیشتر افراد فکر می‌کنند که آلومینیوم، مس، روی، نیکل، طلا، نقره و تیتانیوم به عنوان فلز آهنی شناخته می‌شوند. اما باید بدانید که این فلزها غیرآهنی هستند. در ادامه هر یک را بررسی می‌کنیم.

 

فلز غیرآهنی آلومینیوم چیست و چه کاربردی دارد؟

در بررسی تفاوت فلز آهن و غیرآهن نباید از آلومینیوم غافل شویم. باید بدانید که آلومینیوم به عنوان یک آلیاژ غیرآهنی شناخته می‌شود که کاربرد آن در صنعت بسیار گسترده است. اگر با یک آلومینیومی که رنگ نقره‌ای دارد برخورد کردید باید بدانید که آلومینیوم تصفیه نشده به رنگ نقره‌ای است. آلومینیوم‌هایی که بدون آلیاژ هستند را می‌توان شکل داد، اما آن‌ها به اندازه فولاد سختی ندارند. با اینکه از فولاد سبک‌تر هستند اما می‌توانند در مقابل خوردگی مقاومت خوبی داشته باشد. کاربردهای آلومینیوم به شرح زیر هستند:

• می‌توان از آن‌ها در ساخت تجهیزات مختلف دریایی مانند ساخت انواع مختلفی از بالابر‌های قایق و اسکله استفاده کرد.
• از آلومینیوم در ساخت بدنه هواپیما نیز استفاده می‌کنند.
• در ساخت تیرها و ریل‌های ساختمانی از آلومینیوم استفاده می‌شود.
• همچنین در ساخت انواع مختلف ظروف آشپزی نیز آلومینیوم به کار می‌رود.

فلز غیرآهنی مس چیست و کاربردهای آن چگونه است؟

از دیگر آلیاژهای غیرفلزی می‌توان به مس اشاره کرد که رنگ آن بین قرمز و قهوه‌ای قرار دارد. شکل غیرآلیاژی این فلز نرم است و می‌توان آن را شکل داد. باید بدانید که این آلیاژ نمی‌تواند به اندازه فولاد کربنی سخت باشد. می‌توان فلز مس را با سایر عناصر ترکیب کرد تا خواص مکانیکی آن بیشتر شود. وقتی که آلیاژ مس و قلع را با هم ترکیب کنند، برنز به وجود می‌آید. در کنار آن با ترکیب آلیاژ مس و همچنین مقداری روی «برنج» به ایجاد می‌شود. مس خالص و فرم‌های آلیاژی آن کاربردهای زیر را دارند:

• می‌توان در ساخت انواع مختلفی از سیم‌ها، پایانه‌های مختلف و همچنین اتصالات از این آلیاژ استفاده کرد.
• به عنوان لوله‌کشی نیز کاربرد دارد.
• در ساخت ابزارآلات مختلف از این آلیاژ استفاده می‌شود.
• در ساخت وسایل تزئینی نیز به سراغ استفاده از آلیاژ مس می‌روند.

 

فلز غیرآهنی روی چیست و چه ویژگی‌هایی دارد؟

در بررسی تفاوت فلز آهن و غیرآهن نباید از فلز روی غافل شویم. باید بدانید که استفاده از فلز غیرآهنی روی به روزگاران خیلی قدیم بازمی‌گردد؛ یعنی زمان‌هایی که انسان‌ها از این فلز برای ساختن زره‌ها استفاده می‌کردند. باید بدانید که رنگ روی را مایل به آبی می‌دانند، اما قسمت شکستگی آن براقی خاصی دارد که کاملا مشخص است. این فلز در مقابل زنگ‌زدگی مقاومت بسیار بالایی از خود نشان می‌دهد. با ذوب کردن سنگ معدن می‌توانند روی را تولید کنند. بیشتر از روی برای پوشش ورق‌های گالوانیزه استفاده می‌شود. همچنین در برنز، برنج و لحیم نیز روی را مورد استفاده قرار می‌دهند.

فلز غیرآهنی نیکل چیست و در چه مواردی کاربرد دارد؟

نیکل نیز یکی دیگر از آلیاژهای غیرآهنی رایجی است که به دلیل سختی، مقاومت بالا در مقابل دمای زیاد و پایین و همچنین مقاومت در برابر خوردگی، به عنوان یک آلیاژ بسیار مفید مورد استفاده قرار می‌گیرد. وقتی نیکل خالص باشد معمولا آن را مورد استفاده قرار نمی‌دهند. به همین دلیل برای استفاده باید آن را با سایر آلیاژها ترکیب کرد. کاربردهای نیکل به شرح زیر هستند:

• از نیکل برای ساخت تجهیزات برودتی استفاده می‌کنند.
• نیکل در ساخت اجزای اتاق احتراق در هوا و فضا کاربرد دارد. همچنین از آن برای ساخت تجهیزات دریایی نیز استفاده می‌شود.

تفاوت فلز آهن و غیرآهن: فلز غیرآهنی طلا چیست و چه کاربردهایی دارد؟

طلا به عنوان یک فلز نرم از قابلیت ویژه چکش‌خواری برخوردار است. طلا در رگه‌های مختلف پوسته زمین به همراه کانی‌های مس وجود دارد. البته به صورت آزاد نیز در بین رگه‌های پوسته زمین یافت می‌شود که در سنگ‌های آبرفتی قابل پیدا کردن است. باید بدانید که اعتبار طلا در بیشتر کشورهای دنیا در درجه بالایی قرار دارد و آن را معیاری برای نشان دادن ارزش پول در نظر می‌گیرند. بیشترین کاربرد طلا در ساخت انواع جواهرات است. البته در دندان‌ پزشکی و الکترونیک نیز از طلا استفاده می‌شود.

 

فلز غیرآهنی نقره چیست و در چه مواردی استفاده می‌شود؟

نقره به عنوان یک فلز سفید رنگ شناخته می‌شود که به خاطر براقی و نرم بودن آن بسیار معروف است. باید بدانید که در بین همه عناصر، نقره از بالاترین رسانایی الکتریکی و رسانایی گرمایی برخوردار است. نقره را می‌توان به صورت طبیعی در طبیعت پیدا کرد. البته در کنار طلا نیز می‌توان نقره را به دست آورد. هنگامی که استخراج‌ کنندگان نیکل، مس، روی و سرب را استخراج می‌کنند به صورت جانبی به استخراج نقره نیز می‌پردازند. کاربردهای نقره به شرح زیر هستند:

• از نقره در بخش صنایع الکترونیک استفاده می‌شود.
• می‌توان با نقره زیباترین جواهرات و لوازم تزئینی را ساخت.
• در تولید سکه و مدال نیز از نقره استفاده می‌کنند.
• نقره در ساخت ظروف مختلف غذاخوری نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.

فلز غیرآهنی تیتانیوم چیست و کاربردهای آن چگونه است؟

تیتانیوم به عنوان فلزی شناخته می‌شود که دمای ذوب آن بالا است. از این رو بیشترین استفاده آن در صنعت هوایی صورت می‌گیرد چون می‌تواند در برابر ضربه‌های زیاد، مقاومت بالایی از خودش نشان دهد. به دلیل اینکه در مقابل خوردگی مقاومت بالایی دارد در صنایع شیمیایی، مهندسی و پزشکی از آن استفاده‌های گسترده‌ای می‌شود.

در بررسی تفاوت فلز آهن و غیرآهن به نکته جالبی در تیتانیوم برمی‌خوریم و آن این است که 25 تا 35 درصد از وزن موتور هواپیماها از تیتانیوم تشکیل شده است. در صنایع هوا و فضا یعنی در ساخت سفینه‌های فضایی از تیتانیوم استفاده می‌کنند. یکی از مهم‌ترین کاربردهای آن در دندان‌ پزشکی است که از آن برای ساخت پروتزهای دندانی استفاده می‌شود.

ویژگی های فلزات غیر آهنی

ویژگی مهم فلز غیر آهنی این است که، شکل پذیری زیادی را دارا است. برای نمونه در کار لوله کشی ساختمان ها به راحتی می توان لوله ها گرم کرد و تغییر شکل داد.
ویژگی دیگر این فلزات این است که، به راحتی دچار خراش نخواهند شد و مقاومت زیادی در مقابل خراشیدگی را دارا هستند.
ویژگی دیگر این است که غیر قابل زنگ هستند، اما در مقابل فلزات آهنی به راحتی زنگ می زنند، و دچار رسوب می شوند.

سخن پایانی

در این مقاله سعی کردیم به این سؤال که تفاوت فلز آهن و غیرآهن در چیست پاسخ دهیم. به طور کلی مهم‌ترین تفاوت این است که در فلزات آهنی، آهن وجود دارد و مقدار این ترکیب در فلزهای غیرآهنی بسیار کم است. امیدوارم که این مقاله نیز مورد توجه شما قرار گرفته باشد و توانسته باشیم با بررسی فلز آهنی و غیرآهنی به شما در درک تفاوت‌های بسیار زیاد این دو کمک کرده باشیم. خوشحال می‌شویم که نظرات ارزشمند خود را در مورد این مقاله با ما به اشتراک بگذارید. با ما تماس بگیرید.

مقالات پیشنهادی : ورق فولادی چیست و چه کاربردی دارد؟

پیج اینستاگرام ما: navard.mohammad@