ورق فولادی چیست و چه کاربردی دارد
سؤالی که ذهن خیلی از افراد را درگیر کرده است که ورق فولادی چیست و چه کاربردی دارد؟ با ما همراه باشید تا به طور کامل شما را با ورق فولادی آشنا کنیم. ورق فولادی به ورق‌هایی گفته میشود که سطح رویی این ورق‌ها از فولاد، آهن و یا هر فلز دیگری صیقلی‌تر است. در کشورمان انواع ورق‌های فولادی در کارخانه‌هایی همچون کارخانه فولاد اکسین، کارخانه فولاد مبارکه اصفهان و فولاد گیلان تولید و ساخته میشود به همین دلیل ایران به‌عنوان بزرگ‌ترین قطب تولیدکننده محصول فولادی در خاورمیانه شناخته میشود.
ورق‌های فولادی مدل‌ها گوناگون و مختلفی دارند که نام آن ها بر اساس نوع مواد خام بکار رفته در آن و همچنین روش و مراحل تولید آن انتخاب شده است. در این مقاله قصد داریم شما با انواع ورق‌های فولادی و کاربردهای آن در صنعت آشنا کنیم پس با ما همراه باشید.
روش تولید ورق فولادی
ورق فولادی چیست؟ اصولاً ورق‌های فولادی با روشی به نام نورد ساخته می‌شوند. نورد یکی از روش‌های شکل دهی فلزات است که در آن شمش فولادی از بین غلتک‌هایی بزرگ می‌گذرد و کم کم فاصله این غلتک‌ها باهم به‌قدری کم میشود که ورق به ضخامت موردنظر می‌رسد. نورد به‌عنوان کاربردی‌ترین روش‌های شکل‌دادن فلزات محسوب میشود. ورق‌های فولادی از روش نورد گرم و نورد سرد به شرح زیر تولید می‌شوند.
نورد گرم
در روش نورد گرم باید ورق فولادی از درجه حرارت 1400 عبور کند تا قالب نرم و آماده شکل‌پذیری و فرم دهی شود. در زبان انگلیسی به ورق‌های فولادی ساخته شده از نورد گرم “هات رول پلیت” گفته میشود.
نامگذاری شیت و یا پلیت در روش نورد گردم به قطر ورق بستگی دارد که اگر قطری بین ۱۶/۱ اینچ تا حدود ۱۶/۵ اینچ داشته باشند به آن ورق‌ها شیت یا فویل و یا برگ گفته میشود و اگر قطری ضخیم‌تر از ۶ میلی‌متر داشته باشند به آن ورق‌ها پلیت گفته میشود.
ورق‌های تولید شده با روش نورد گرم خیلی کمتر از ورق‌های تولید شده به روش نورد سرد است. ورق‌های تولید شده به روش نورد گرم در ساختن مخازن تحت فشار، جوشکاری، ریل، لوله‌های استیل، تیرآهن و همچنین در لوله‌های انتقال و جریان استفاده میشود.
نورد سرد
ورق فولادی چیست و چگونه با نورد سرد ساخته میشود؟ ورق‌های فولادی نورد سرد دیگر با درجه حرارت تولید نمی‌شود بلکه با استفاده از فرایندهای کششی و فشاری تولید می‌شوند.
دستگاه نورد سرد دارای ۶ غلتک است که دو تا از غلتک‌ها وظیفه ضخامت شمش‌ها را کم می‌کنند و اصطلاحاً به آنها “غلتک کار” گفته میشود. 4 غلتک دیگر وظیفه نگهداری و محافظت غلتک‌های کار را دارند تا از خم شدن دیگر جلوگیری می‌کنند. به این ۴ غلتک محافظ اصطلاحاً “غلتک پشتیبان” هم می‌گویند که کمک چشمگیر و قابل‌توجهی در فرایند کاهش ضخامت می‌کند. از این روش در صنعت خودرو سازی و لوازم خانگی استفاده میشود.
انواع ورق فولادی و کاربرد آنها در صنعت
انواع ورق فولادی و کاربرد آن در صنعت به شرح زیر است:
ورق سیاه
سؤال دیگری که برایتان به طور کامل پاسخ می‌دهیم این است که ورق فولادی چیست و ورق سیاه چگونه ساخته میشود؟
در بین انواع ورق‌های فولادی، ورق سیاه یکی از پر کاربرد‌ترین‌ها و مهم‌ترین ورق‌ها محسوب میشود. این نام یک اصطلاح است که روی ورق سیاه گذاشته‌اند و این ورق به رنگ سیاه نیست. دلیل این نامگذاری این است که سطح این ورق براق و صیقلی نیست. این ورق روش نورد گرم تولید میشود.
این ورق ابتدا در دمایی بالا حرارت میشود تا تبدیل به خمیر شود. دقت کنید حرارت نباید به دمای ذوب برسد و باید کمتر از آن باشد. پس از آن که خمیر شد آن را آرام پهن و تبدیل به یک مکعب مستطیل با طول زیاد می‌کنند، در این فرایند شمش در هر باری که حرارت بالا می‌بیند باید با آب خنک شود سپس مراحل نورد تکرار شود. در هر مرحله فاصله میان غلتک‌ها کم و کمتر میشود تا به ضخامت مورد نظرمان برسد.
کاربرد انواع ورق سیاه عبارت‌اند از:
- بدنه خودروها
- ورق کف خودرو
- لوله‌های درزدار
- انواع پروفیل
- تانکرسازی
- کشتی‌سازی
ورق فولادی چیست: ورق روغنی
همان طور که در ورق سیاه بیان کردیم، ورق روغنی هم هیچ ربطی به روغنی و یا چرب بودن سطح ورقه ندارد بلکه به دلیل صیقلی و براق بودن سطح این نوع ورق به‌اصطلاح به آن “ورق روغنی” گفته میشود.
تولید ورق روغنی به روش نورد گرم انجام می‌پذیرد. یکی از دلایل براق بودن این محصول روش تولید آن است زیرا در تولید به روش نورد سرد شمش حرارت نمی‌بیند و همین امر سبب صیقلی و براق بودن آن میشود.
کاربردهای ورق روغنی به شرح زیر است:
- تولید لوله
- ورق پایه برای تولید ورق‌های ورق گالوانیزه
- روکش محصولات مانند روکش یخچال
- تولید لوازم‌خانگی مانند اجاق‌گاز
- روکش محصولات مانند روکش یخچال
ورق اسیدشویی
سؤال دیگری که برایتان به طور کامل پاسخ می‌دهیم این است که ورق فولادی چیست و ورق اسیدشویی چگونه ساخته میشود؟
یکی دیگر از انواع ورق فولادی، ورق اسیدشویی است. این نوع ورق با استفاده از روش نورد گرم تولید میشود. پس انجام نورد گرم و حرارت بالای ورق آن را مدام با آب خنک می‌شویند که همین سبب میشود که روی ورق اکسید آهن تشکیل شود که برای از بین بردن آن بر روی سطح فرایند اسیدشویی بر روی آن انجام می‌گیرد.
کاربردهای ورق اسیدشویی به شرح زیر است:
- پایه تولید ورق روغنی
- تولید لوله‌های نفت و گاز
- استفاده در صنعت کشتی‌سازی
- ساخت رینگ و شاسی خودرو
ورق گالوانیزه
ورق‌های فولادی در اکثر اوقات دچار زنگ زدی و خوردگی می‌شوند که تولید ورق‌های فولادی مقاوم و ضدزنگ دارای هزینه‌های بالایی است که برای مصارف صنعتی این هزینه بالا مقرون به صرفه نیست. به همین دلیل ورق‌های گالوانیزه برای روکش‌های ورق‌های فولادی استفاده میشود تا دیگر ورق‌های فولادی دچار زنگ زدگی و خوردگی نشوند.
برای تولید ورق‌های گالوانیزه از ورق روغنی استفاده میشود و روش کار به‌این‌ترتیب است که ورق روغنی را در وان مذاب روی می‌اندازیم تا با توجه به ضخامت موردنظر فلز روی بر سطح ورق قرار گیرد.
کاربردهای ورق گالوانیزه در صنعت به شرح زیر است:
- تولید لوله‌های انتقال آب
- تولید سقف سوله
- مخازن نگهداری آب
- تولید کابینت
ورق رنگی
یکی دیگر از انواع ورق فولادی، ورق رنگی است. ورق رنگی در حقیقت ورق گالوانیزه‌ای است که با یک پوشش رنگی پوشیده شده است. ورق‌های فولادی رنگی دارای تنوع رنگی زیادی هستند که با 15 تنوع رنگ در بازار تولید و عرضه میشود.
ورق‌های رنگی در تولید سقف سوله، آلاچیق و شیروانی‌ها، تولید لوازم‌خانگی و اداری، ساخت تجهیزات سرمایشی و گرمایشی و بسیاری موارد دیگر استفاده میشود.
فرایند تولید ورق رنگی به این ترتیب است که اول کلاف گالوانیزه وارد بخش تولید شده و با گذشتن فرآیندی ناخالصی‌های روی سطح ورق و چربی‌ها را به طور کامل پاک سازی می‌کند سپس ورق از بین غلتک‌های برس کار می‌گذرد تا سطح ورق به طور کامل صاف شود. پس از گذشتن از این مرحله سطح ورق با آب شستشو داده و با هوای گرم خشک میشود. پس از طی مراحل آماده سازی، ورق وارد مرحله رنگ آمیزی میشود.
کاربردهای ورق رنگی در صنعت به شرح زیر است:
- صنایع فلزی
- ساخت لوازم‌خانگی
- صنعت حمل‌ونقل مانند اتاقک خودرو، ماشین سنگین و…
- قابل‌استفاده در صنایع ساختمانی مانند انواع سقف و نمای داخلی و خارجی ساختمان
ورق آجدار
سؤالی دیگری که برایتان به طور کامل پاسخ می‌دهیم این است که ورق فولادی چیست و ورق آجدار چگونه ساخته میشود؟
ورق آجدار نو
شرح زیر است:
- پله‌های اضطراری
- کف پل‌های عابر پیاده
- سطوح دستگاه‌های صنعتی
- کف عرشه کشتی‌ها
- کف اتاق کامیون‌ها یا وانت‌ها
ورق فولادی چیست: ورق آلیاژی
ورق آلیاژی یکی دیگر از ورق‌های فولادی پرکاربرد و مورد استفاده در صنایع مختلف است. کلمه آلیاژ به معنای “ترکیب کردن” است؛ هنگامی که شما چند عنصر یا فلز را با یکدیگر ترکیب کنید و یک محصول جدید تولید کنید که از چند ماده اولیه مقداری در آن وجود دارد، یک محصول آلیاژی تولید کرده‌اید. ورق‌های آلیاژی هم به همین ترتیب هستند. ورق‌های آلیاژی با عناصر مختلفی ترکیب می‌شوند و در شکل‌های گوناگونی، به بازار فولاد عرضه می‌شوند. ورق‌های آلیاژی هم به روش نورد سرد و هم به روش نورد گرم تولید می‌شوند.
کاربردهای ورق آلیاژی در صنعت به شرح زیر است:
- صنعت هواپیما سازی
- مخازن حمل سوخت
- صنایع پتروشیمی، نفت یا گاز
- ساخت کشتی یا وسائل دریایی
ورق استیل
ورق استیل نوعی از ورق‌های فولادی محسوب میشود که به دلیل آلیاژهای به کار رفته در این نوع ورق‌ها، دارای خواص مکانیکی نیز است. این نوع ورق، دارای خاصیت‌های زیادی نظیر، ضد زنگ، قابل بازیافت و بالا بودن سختی و استحکام است. عناصر مختلفی در ورق استیل یافت میشود که درصد استفاده از هر کدام از آنها در ورق استیل، متفاوت است. مهم‌ترین ویژگی این ورق استیل، خاصیت ضد زنگ بودن آن است.
کاربردهای ورق استیل در صنعت به شرح زیر است:
- صنایع غذایی
- انواع تانکرها
- ساخت انواع لوازم‌خانگی
- ساخت بدنه وسائل نقلیه مانند خودرو، هواپیما یا کامیون‌ها
- قابل استفاده در وسائل مربوط به آشپزخانه مانند قاشق و چنگال
ورق آلومینیوم
ورق آلومینیوم به‌عنوان یکی از پرمصرف‌ترین، پر کاربردترین و شناخته شده‌ترین ورق‌های فولادی است که دارای مقاومت و وزن کمی است. این نوع ورق، انواع مختلف و گوناگونی دارد و در موارد مختلفی قابل استفاده است. ورق آلومینیوم، توسط فرایند نورد گرم ساخته میشود.
کاربردهای ورق آلومینیوم در صنعت به شرح زیر است:
- صنعت حمل و نقل
- صنایع نظامی
- صنایع داروسازی
- ساخت انواع لوازم‌خانگی
- مخازن نگه‌دارنده سوخت
ورق پانچ
سؤالی دیگری که برایتان به طور کامل پاسخ می‌دهیم این است که ورق فولادی چیست و ورق پانچ چگونه ساخته میشود؟
ورق پانچ، نوعی از ورق‌های فولادی به شمار می‌رود که روی سطح خارجی خود، دارای حفره‌هایی است. این ورق‌ها معمولاً یا به‌صورت دستی و یا با دستگاه‌های CNC پانچ تولید می‌شوند. ورق پانچ، ویژگی‌های زیادی دارد که از مهم‌ترین آنها می‌توان به کنترل انواع ارتعاش و استحکام زیاد نام برد.
کاربردهای ورق پانچ در صنعت به شرح زیر است
- ساخت نیمکت پارک
- ساخت تجهیزات مربوط به صنایع غذایی
- ساخت انواع سقف کاذب و پارتیشن
- ساخت انواع ماشین‌آلات و اتومبیل‌های صنعتی و نیمه صنعتی
ورق شادولاین
ورق شادولاین در اصل ورق‌های رنگی فولادی هستند که برای کاربرد اصلی آن پوشش سقف شیروانی مورد است. ورق‌های شادولاین ویژگی‌های زیادی دارند که از مهم‌ترین آنها می‌توان به موج‌دار بودن، رنگی بودن و همچنین روی اندود شدن نام برد. این نوع ورق به‌خاطر اینکه موج‌دار است برای انتقال بهتر آب باران یا برف از روس سقف شیروانی به زمین، کاربرد دارد.
کاربردهای ورق شادولاین در صنعت به شرح زیر است:
- اتاقک‌های فلزی
- پوشش سقف و دیوار سوله
- پارتیشن‌بندی سالن‌های بزرگ
ورق قلع اندود
ورق قلع اندود یکی از ورق‌های فولادی است که به‌عنوان ورق “تین پلیت” شناخته میشود. ورق قلع اندود خیلی شبیه به ورق گالوانیزه است اما با این تفاوت که ورق گالوانیزه از روی ساخته میشود اما ورق قلع اندود با پوشش قلع ساخته و وارد بازار میشود. این ورق دارای قابلیت‌های جوش‌پذیری، خم‌کاری و چکش خواری است.
مهم‌ترین و کاربردی‌ترین ویژگی ورق قلع، مقاومت در برابر خوردگی و اکسیدی است زیرا آهن و فولاد، مقاومت بسیار ناچیزی در برابر زنگ زدگی و اکسیدی دارند اما فلز قلع، این نقطه ضعف فولاد را به راحتی جبران می‌کند.
کاربردهای ورق قلع اندود در صنعت به شرح زیر است:
- ساخت قوطی کنسرو
- ساخت قطعات اتومبیل
- بردها و قطعات الکترونیکی
- ساخت انواع قابلمه و ماهیتابه
ورق ضد سایش
سؤال دیگری که برایتان به طور کامل پاسخ می‌دهیم این است که ورق فولادی چیست و ورق ضد سایش چگونه ساخته میشود؟
هر چه مقدار کربن در ورق آلیاژی بیشتر استفاده شود خواص ضد سایش آن بیشتر میشود پس ورق ضدسایش از طریق اضافه کردن کربن به ورق آلیاژی به وجود می آید. در ساخت ورق ضد سایش، از روش نورد گرم تولید و عرضه میشود. ورق‌های ضد سایش انواع گوناگون و مختلفی دارند. از این ورق ها در معادن سنگ و در زمینه‌هایی مانند نوار نقاله، حمل مواد و ساخت و ساز مورد استفاده قرار می گیرد. به طور کلی می‌توان بیان کرد که ورق ضد سایش، یک ورق آلیاژی با کربن بسیار بالاست که وجود همین کربن سبب بیشتر شدن مقاومت و سختی آن شده است.
کاربردهای ورق ضد سایش در صنعت به شرح زیر است:
- ادوات کشاورزی
- ماشین سازی
- صنایع معادن
- قابل استفاده در ماشین سازی و صنعت خودرو
ورق استنلس استیل
ورق استنلس استیل یکی دیگر از انواع ورق‌های فولادی محسوب میشود که اساس آن آهن و تنها کمتر از دو درصد آن از کربن تشکیل شده است. در این ورق، آلیاژهای مختلف و گوناگونی وجود دارد و هر مقدار که میزان کربن در آلیاژهای این ورق بیشتر شود، به همان اندازه مقاومت و سختی آن نیز افزایش می‌یابد.
کاربرد ورق استنلس استیل در صنعت به شرح زیر است:
- صنایع پتروشیمی
- قطعات کشتی سازی
- بدنه خودرو، کامیون و هواپیما
- قابل استفاده در ساخت لوازم‌خانگی
حرف آخر ورق فولادی چیست
در مطلب فوق ابتدا به سؤال ورق فولادی چیست پاسخ دادیم سپس به ارائه نکاتی درباره ورق فولادی پرداختیم و طی آن انواع ورق‌های فولادی نظیر ورق استنلس استیل، ورق قلع اندود، ورق آلیاژی، ورق ضد سایش، ورق شادولاین، ورق پانچ و.. را بیان کردیم و کاربرد آن را در صنعت برایتان بیان کردیم. امیدواریم مطلب ارائه شده برای شما بزرگواران مفید بوده و آگاهی شما را نسبت به این ورق فولادی بالا برده باشد.با ما تماس بگیرید.
مقالات پیشنهادی : پروفیل چیست؟ کاربرد و انواع پروفیل
پیج اینستاگرام ما: navard.mohammad@
