گریتینگ چیست و چه کاربردی دارد
گریتینگ چیست؟ منظور از گریتینگ (grating)، یک شبکه توری‌مانند است که از عناصر فلزی و غیر فلزی تشکیل شده است. این شبکه‌ها به صورت طولی و عرضی در کنار یکدیگر قرار گرفته‌اند. شبکه‌ها با تشکیل حالت‌های مربعی، سینوسی، مثلثی و انواع دیگر، به هم متصل می‌شوند. در صورت تمایل می‌توان گریتینگ‌ها را رنگ کرد تا در برابر عوامل محیطی، شرایط خورنده اسیدی و رطوبت، به مقاومت بالاتری برسند.
برای پوشش کف، پله کارخانه‌ها و ساختمان‌های شهری، از یک نوع شبکه فولادی یا فایبرگلاس استفاده می‌شود که به دلیل مقاومت بالا، امکان عبور نور و هوا، زیبایی ظاهری و مقرون‌به‌صرفه بودن، کاربرد وسیعی پیدا کرده است. صفحات مشبک فلزی گریتینگ نه تنها در صنعت، بلکه در بهینه‌سازی طراحی شهری و ساختمان‌سازی هم به کار برده می‌شوند.
صفحات گریتینگ به دلیل خاصیت گریل‌مانند خود، تحمل وزن بالایی دارند و در عین حال، خود این شبکه‌ها بسیار سبک هستند. یکی از محاسن گریتینگ که موجب شده تا در کارخانه‌ها استفاده شود، عبور نور و عدم تجمع زباله‌های صنعتی در کف کارخانه‌ها است.
تولید و طراحی گریتینگ
برای جواب به سوال اینکه بگوییم گریتینگ چیست؟ صفحات مشبک گریتینگ با تسمه یا میلگرد ساخته می‌شوند. انواع گریتینگ‌ها بر اساس ساختار عبارتند از گریتینگ تسمه در تسمه، گریتینگ تسمه در میلگرد و گریتینگ تسمه در چهار پهلوی تابیده‌شده که در ادامه به طور کامل به توضیح هریک از آن‌ها می‌پردازیم. پرکاربردترین گریتینگ، نوع تسمه در میلگرد است. چراکه با وزن کمتر، مقاومت بالاتری نسبت به انواع دیگر دارد و همچنین سرعت روند تولید این نوع گریتینگ بیشتر است. تعاریف متعددی از گریتینگ وجود دارد که برخی از آن‌ها شامل موارد زیر است:
- عنصری که در عین داشتن وزن کم، از ظرفیت باربری بالایی برخوردار است.
- یک شبکه چوبی یا فلزی که برای بستن یا کف دهانه استفاده می‌شود.
- یک پارتیشن، پوشش، قاب میله یا میله موازی.
- مجموعه‌ای از خطوط نزدیک موازی یا میله‌های حاکم روی یک سطح صیقلی.
اجزای گریتینگ
گریتینگ از ۴ بخش اصلی تشکیل شده است که عبارتند از تسمه باربری، تسمه رابط و نگهدارنده، فریم و مش‌بندی.
تسمه باربری
تسمه‌های موازی و مسطحی هستند که در هر دو قسمت ابتدایی و انتهایی متکی بوده و برای انتقال نیروهای ناشی از بار وارد بر گریتینگ استفاده می‌شوند. همچنین با ایجاد شیار در تسمه، آرایش ضد لغزشی ایجاد می‌شود که با عنوان گریتینگ دندانه‌دار شناخته می‌شود. این تسمه‌ها مهم‌ترین بخش شبکه هستند و میزان مقاومت، کشش و باربری نهایی هم به آن‌ها بستگی دارد.
معمولاً از تسمه‌های ماشین کار استفاده می‌شود، اما همچنان وابسته به اینکه استفاده گریتینگ در چه موردی است و همچنین متناسب با درخواست متقاضی، محل نصب تسمه‌ها تغییر می‌کند. توان و استحکام گریتینگ به عوامل متعددی از جمله ارتفاع، ضخامت و طول این تسمه‌ها بستگی دارد. این ارتباط به شکلی است که اگر ضخامت و ارتفاع افزایش یابد، استحکام بیشتری حاصل می‌شود و اگر طول تسمه‌ها بلند باشد، میزان مقاومت کاهش پیدا می‌کند.
تسمه نگهدارنده و رابط
برای قرارگیری و ایجاد ثبات در تسمه‌های باربری، از تسمه‌های رابط استفاده می‌شود. این تسمه‌ها ۶ متر طول دارند و در جهت عمود بر تسمه باربری جوش داده می‌شوند. کاربرد اصلی تسمه نگهدارنده یا رابط، جلوگیری از خراب‌شدن شکل هندسی شبکه است. وزنی بر رابط تحمیل نمی‌شود و نقش آن تنها در حفظ استحکام شبکه و شکل هندسی محصول است.
ضخامت و فاصله در اینجا مهم نیست و تنها عبور و مرور را آسان‌تر می‌کند. برای مثال، در مکان‌هایی که تردد بسیار زیاد است، فاصله میان رابط‌ها بسیار کم است تا مشکل گیرکردن پاشنه کفش در شبکه رخ ندهد. کاهش بیش از حد فاصله رابط‌ها، باعث ایجاد اختلال در عملیات جوش می‌شود؛ بنابراین در چنین شرایطی از دستگاه‌های مخصوص برای جوش‌دادن استفاده می‌شود.
تسمه فریم
تسمه‌های جوشی مسطحی هستند که در حاشیه گریتینگ برای نگهداشتن و ایجاد استحکام، مورد استفاده قرار می‌گیرند.
چشمه
منظور از چشمه یا مش‌بندی، فاصله بین تسمه‌های باربر و رابط‌ها است. در واقع هرچه فاصله میان تسمه‌های باربری کمتر باشد، استحکام شبکه گریتینگ بیشتر است. البته یکی از عوامل تأثیرگذار بر این فاصله، مکانی که شبکه در آن استفاده می‌شود و میزان استحکام مورد انتظار است. یکی دیگر از موارد مهم، فاصله بین رابط‌ها است که باید از فاصله میان باربرها کمتر باشد. مش‌بندی در وزن گریتینگ هم تأثیرگذار است.
کاربردهای گریتینگ
از گریتینگ‌ها برای مخازن نفت و گاز، سکوهای نفتی، کشتی سازی، راه پله‌های فرار، پله‌های اسپایرال یا همان پله‌های گردان، دریچه‌های کانال و سازه‌های فلزی استفاده می‌شود. در ایران، بیشترین استفاده از گریتینگ در صنعت پتروشیمی و پالایشگاه‌ها است. البته کاربرد گریتینگ به همین موارد ختم نمی‌شود. در ادامه به تمام کاربردهای گریتینگ در صنایع مختلف می‌پردازیم.
- در صنعت پتروشیمی برای کف پوش عادی، پله‌های سازه‌ای شرکت‌های پتروشیمی، کف‌پوش دور مخازن پتروشیمی، پله‌های اسپایرال در پالایشگاه‌های نفت، سازه‌های فولادی، سکوهای نفتی و مخازن نفت و گاز از گریتینگ استفاده می‌شود.
- در صنعت کشتی سازی به علت عبور نور، هوا و آب، برای کف‌پوش بعضی از قسمت‌های کشتی، گریتینگ‌ها به کار برده می‌شوند.
- در صنایع غذایی برای روکش دریچه‌های فاضلاب کف کارخانه، از گریتینگ‌هایی با استحکام بالا استفاده می‌شود. چرا که در کارخانه‌ها، لیفتراک‌ها و ماشین‌های سنگین به طور مداوم در تردد هستند. گریتینگ‌های مستحکم از جنس فایبرگلاس و دارای تسمه ضخیم هستند.
- در صنعت ساختمان سازی، پله فرار در ساختمان‌های مرتفع ضروری است. به دلیل ایمنی بالا و هزینه کم، در این موارد از کف پوش و سازه فولادی استفاده می‌شود.
- در صنعت پل سازی از گریتینگ‌ها برای افزایش ایمنی و استحکام پل استفاده می‌شود.
- شهرداری برای دریچه‌ها، فیلترهای جریان آب و در برخی موارد، برای تهویه هوا از توری شبکه استفاده می‌کند.
فرایند ساخت گریتینگ
فرایند تولید گریتینگ‌های فلزی با دو روش جوش کربن دی اکسید و الکتروفورج یا همان روش ماشینی صورت می‌گیرد.
تولید با روش جوش CO2
کلیه مراحل تولید توری‌های گریتینگ از برش تسمه‌ها و میلگردها، پانچ تسمه‌های گریتینگ و مونتاژ درپوش تا جوشکاری انتهایی، با جوش کربن دی اکسید و ماشین‌آلات مجهز انجام می‌شود. نکته بسیار مهم در این فرایند، کیفیت جوش‌خوردن گریتینگ است تا پس از آن ایرادی نداشته باشد.
تولید با روش الکتروفورج یا ماشینی
این روش نسبت به روش کربن دی اکسید، جدیدتر و بروزتر است و در ایران فقط در نوع تسمه در چهار پهلوی تابیده شده تولید می‌شود.
انواع گریتینگ بر اساس ساختار
گفتنی است گریتینگ حاصل اتصال و برخورد تسمه‌های باربر و رابط به صورت شبکه‌ای با یکدیگر است. برای آشنایی با انواع گریتینگ، با ادامه این مطلب همراه ما باشید.
گریتینگ تسمه در تسمه
این نوع گریتینگ از ترکیب تسمه‌های فولادی در طول و عرض تشکیل شده است. به همین دلیل آن را گریتینگ تسمه در تسمه نامیده‌اند. این نوع گریتینگ از مقاومت بالایی برخوردار است و به همین دلیل محبوبیت زیادی در صنایع گوناگون دارد.
گریتینگ تسمه در نیم‌تسمه
نیم‌تسمه را می‌توان همان تسمه طولی یا تسمه رابط به شمار آورد، با این تفاوت که با هدف وزن کمتر، ابعاد آن کاهش یافته‌اند. این گریتینگ‌ها هم از مقاومت و استحکام بالایی برخوردار هستند، اما برای استفاده در مواردی که ناچار به تحمل وزن بسیار سنگینی هستند، انتخاب مناسبی به حساب نمی‌آیند.
گریتینگ تسمه در میلگرد
اتصال تسمه‌های فولادی و میلگردهای آهنی، گریتینگ‌های تسمه در میلگرد را می‌سازند. این گریتینگ‌ها از یک روکش گالوانیزه ساخته شده‌اند و روند تولید آن‌ها مانند گریتینگ‌های تسمه در تسمه است. قابل توجه است که این پوشش گالوانیزه، با توجه به نیاز خاصیت مقاومت در برابر خوردگی ساخته می‌شود. از ویژگی‌های گریتینگ تسمه در میلگرد می‌توان به قدرت تحمل و استحکام بالا، مقاومت در برابر سائیده شدن، سطح غیر لغزنده و مقاومت در برابر یخ‌زدگی در زمستان و مناطق سردسیر اشاره کرد.
گریتینگ تسمه در میلگرد، در مقایسه با گریتینگ تسمه در تسمه، وزن کمتری دارد اما مقاومت هر دو یکسان است. به همین دلیل، پرکاربردترین گریتینگ در مقایسه با انواع دیگر است.
گریتینگ تسمه در چهار پهلوی تابیده شده
در این نوع از روش‌های ساخت گریتینگ‌ها، به جای استفاده از تسمه در قسمت رابط، از چهار پهلوی تابیده شده استفاده می‌شود که به تسمه‌های باربر، جوش و اتصال داده می‌شود. برای رعایت استانداردهای بین‌المللی و افزایش هرچه بیشتر کیفیت گریتینگ‌ها، باید از کارشناسان ساخت و تولید گریتینگ‌ها کمک گرفت.
انواع گریتینگ بر اساس جنس
گریتینگ‌ها از نظر جنس به دو مدل فلزی و کامپوزیتی تقسیم می‌شوند. گریتینگ فلزی از آلومینیوم، چدن، فولاد (بیشتر مواقع آلیاژ ST37) در دو حالت گالوانیزه گرم یا سرد و استنلس استیل تولید می‌شود. گریتینگ کامپوزیتی در بیشتر مواقع از نوع فایبرگلاس است که رزین پلیمری با الیاف شیشه آن را تقویت می‌کند.
گریتینگ آلومینیوم
یکی از پرکاربردترین مواد در صنعت، آلومینیوم است. آلومینیوم با جرم حجمی پایین، نسبت مقاومت بالا به وزن، مقاومت در برابر خوردگی مقابل تمامی شرایط جوی و بسیاری موارد دیگر، یک انتخاب مناسب برای تولید شبکه‌های گریتینگ است. همچنین آلومینیوم قابلیت بازیافت دارد و در نتیجه با محیط زیست سازگار است. حتی ضایعات آلومینیوم هم از ارزش مادی بالایی برخوردار هستند. ماندگاری آلومینیوم طی سال‌های متعدد تا حدی بالا است که هیچ نشانی از خوردگی یا پوسیدگی در خود ایجاد نمی‌کند.
از گریتینگ آلومینیوم در ساخت دریچه‌ها، کانال‌های فاضلاب و تصفیه‌خانه‌ها استفاده می‌شود؛ چراکه از عناصر غیر سمی به شمار می‌رود و کمترین میزان جذب باکتری و ذرات آلوده را دارد. از کاربردهای گریتینگ آلومینیوم، می‌توان به استفاده در سکوهای حفاری، صنایع شیمیایی، کارخانه‌های کاغذسازی، صنعت گردشگری، ساختمان‌سازی و زیباسازی شهر اشاره کرد.
گریتینگ گالوانیزه
گریتینگ گالوانیزه توسط عنصر روی به منظور افزایش مقاومت در برابر خوردگی، رطوبت، ضربه و خراش و ایجاد زیبایی ساخته می‌شود. این نوع گریتینگ فلزی در انواع تسمه در تسمه، تسمه در نیم‌تسمه و تسمه در میلگرد ساخته می‌شود. با غوطه‌وری در روی مذاب بعد از ساخت، گریتینگ گالوانیزه را تهیه می‌کنند. قابل توجه است که اگر با ورقه‌های گالوانیزه تولید شود، در مراحل ساخت دچار جوش و آسیب خواهد شد.
گریتینگ استنلس استیل
گالوانیزاسیون به تنهایی راه حل خوبی برای مقاومت در برابر رطوبت، اسید و خورندگی نیست. در چنین شرایطی، گریتینگ استنلس استیل که در بیشتر موارد از فولاد گرید ۳۰۴ ساخته شده است، استفاده می‌شود. گفتنی است این نوع گریتینگ در سه نوع تسمه در تسمه، تسمه در نیم‌تسمه و تسمه در میلگرد وجود دارد. کاربرد این شبکه‌ها در راه‌پله‌های فلزی، پاگردهای استنلس استیل، صنایع غذایی، شیمیایی، داروسازی و پتروشیمی است.
گریتینگ فایبرگلاس
مشهورترین گریتینگ کامپوزیتی، گریتینگ فایبرگلاس است. گریتینگ فایبرگلاس برای کاربردهای ویژه و با مقاومت بالا، جایگزین گریتینگ فلزی می‌شود. الیاف شیشه موجود در فایبرگلاس، باعث ایجاد مقاومت در برابر ضربه، اسید، آتش‌سوزی، سرما، گرما و خوردگی می‌شود. همچنین این گریتینگ در برابر جریان الکتریسیته، عایق بسیار مناسبی است. گریتینگ کامپوزیتی بیشتر در صنایع غذایی، برق و الکترونیک، کارخانه‌ها، آزمایشگاه‌های شیمیایی و خطوط گالوانیزه فلزات به کار می‌رود.
انواع گریتینگ بر اساس ظاهر
گریتینگ‌ها بر اساس ظاهر خود نیز به گروه‌های مجزایی تقسیم می‌شوند که هریک روش تولید و کاربرد متفاوتی دارند. در ادامه به توضیح کاربرد هرکدام از گریتینگ‌ها می‌پردازیم.
گریتینگ اسلات
گریتینگ اسلات گریتینگی است که شبکه آن از سوراخ‌های موازی یا نرده‌ای تشکیل شده است.
گریتینگ پانچ
گریتینگ پانچ به گریتینگی گفته می‌شود که شبکه آن از پانچ‌شدن حفره‌های مربعی و دایره‌ای تشکیل می‌شود.
گریتینگ مشبک
گریتینگ مشبک نوعی از گریتینگ است که حفره‌های آن به شکل مستطیل و مربع است و برای رابط آن تنها از تسمه و نیم‌تسمه استفاده می‌شود.
انواع گریتینگ‌ها براساس مقاومت وزنی استاندارد
مقاومت وزنی استاندارد بین‌المللی که با نام EN1433 شناخته می‌شود، تعیین کننده شاخصه‌هایی مانند ضخامت، طول و جنس اجزای تشکیل دهنده گریتینگ‌ها است. این استاندارد به دلیل اهمیت بالای استحکام و وزن گریتینگ‌ها به وجود آمده است. استاندارد اروپایی، این محصول صنعتی را به گروه‌های متعددی طبقه بندی می‌کند که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم.
این طبقه بندی، مشخص کننده میزان مقاومت وزنی گریتینگ به ازای هر محور خودرو، لیفتراک یا حتی هواپیما است. برای مثال، برای پوشش کانال‌های آبی در کف پارکینگ خصوصی، از گریتینگی استفاده می‌شود که در برابر وزن اتومبیل مقاومت داشته باشد و پس از مدتی، دچار درزها و شکستگی‌های متعدد نشود.
گریتینگ کلاس A15
گریتینگ‌های این کلاس می‌توانند به ازای هر محور خود، وزنی تا یک و نیم تن را تحمل کنند. معمولاً گریتینگ‌های کلاس A15 را برای فضاهایی با تردد عابرین به کار می‌برند. همچنین در مکان‌هایی مانند محوطه‌های بدون تردد اتومبیل، آشپزخانه‌های صنعتی، استخر، موتورخانه و بسیاری موارد دیگر، این کلاس گریتینگ به چشم می‌خورد.
گریتینگ کلاس B125
برای فضاهایی که اتومبیل‌های سبک تردد دارند، مانند کف پارکنیگ‌ها، ابتدا و انتهای سطوح شیب‌دار یا همان رمپ‌ها و کف کارخانه‌ها می‌توان از گریتنیگ‌های کلاس B125 استفاده کرد. این کلاس گریتینگ می‌تواند ۵/۱۲ تن بار را به ازای هر محور خود تحمل کند.
گریتینگ کلاس C250
گریتینگ کلاس C250 هم مناسب ابتدا و انتهای رمپ‌ها شناخته می‌شود و همچنین در کف سوله‌هایی که ماشین‌های سنگین در آن‌ها تردد دارند قابل استفاده است. بیشترین وزنی که این گریتینگ تحمل می‌کند، ۵/۲۵ تن به ازای هر محور است.
گریتینگ کلاس F900
برای موارد خاصی مانند استفاده در کف فرودگاه‌ها، از این نوع گریتینگ استفاده می‌شود. قابلیت تحمل بار گریتینگ کلاس F900 تا ۹۰ تن محاسبه شده است.
تفاوت پوشش شبکه فلزی و غیر فلزی
رنگ کردن، استفاده از پلی‌اتیلن و در آخر، استفاده از گالوانیزه گرم، ۳ روش پوشش دهی گریتینگ‌ها هستند. در ادامه به مقایسه تفاوت پوشش گریتینگ‌ها می‌پردازیم.
پوشش با رنگ
پوشش با رنگ ارزان‌ترین پوشش‌دهی است و قیمت بسیار کمی نسبت به دیگر روش‌ها دارد. در برخی از موارد برای افزایش زیبایی گریتینگ‌ها، ابتدا از پوشش گالوانیزه گرم و سپس از رنگ روی آن استفاده می‌شود.
پوشش پلی‌اتیلن
این روش پوشش دهی به علت سبک بودن و مقاومت در برابر خوردگی و همچنین عایق شدن در برابر جریان الکتریسیته به کار برده می‌شود. گفتنی است پوشش پلی‌اتیلن در برابر رطوبت هم عایق مناسبی بوده و ضخامتی حدود ۷۰۰ میکرون دارد.
پوشش گالوانیزه
در صنایع پتروشیمی و کشتی سازی، این پوشش دهی بیشترین کاربرد را دارد. پوشش گالوانیزه نسبت به زنگ زدگی و اکسید شدن در برابر هوا، مقاومت بسیار بالایی دارد. به دلیل زیبایی این پوشش، از آن در صنعت شهرسازی استفاده می‌شود. برای مثال، در پارکینگ‌ها و راه‌پله‌ها، گریتینگ با پوشش گالوانیزه به کار برده می‌شود که ضخامتی حدود ۸۰ میکرون دارد. مطابق استاندارد ASTM A132، به دلیل احتمال تابیدگی حین گالوانیزه، از قلاب‌های مخصوص گالوانیزه استفاده می‌شود.
مزایای استفاده از گریتینگ‌ها
همانطور که گفته شد، گریتینگ از مزایای بسیاری برای استفاده در صنعت برخوردار است. در ادامه چند مورد از مزایای گریتینگ را شرح می‌دهیم.
- گریتینگ علاوه بر استحکام در برابر خوردگی و زیبایی ظاهری، نیازی به نظافت ندارد.
- نصب گریتینگ نسبت به محصولات دیگر، ساده‌تر و کم‌هزینه‌تر است.
- استفاده از گریتینگ گالوانیزه‌شده این مزیت را دارد که در کنار مقاومت در برابر انواع شرایط آب و هوایی، دیگر نیازی به مرحله رنگ‌کردن ندارد.
- گریتینگ هنگام استفاده هیچ‌گاه نیازی به تعمیرات پیدا نمی‌کند و در حالی که بسیار سبک است، وزن‌های بالا را تحمل می‌کند.
- گریتینگ ضد لغزش است و همین ویژگی سبب شده تا از امنیت خوبی برخوردار باشد و در پروژه‌های مهم و بزرگ و ساخت راه‌پله‌ها و پاگردها استفاده شود.
قیمت گریتینگ
قیمت گریتینگ بر اساس شاخصه‌های متفاوتی تعیین می‌شود. عوامل تأثیرگذار در تعیین قیمت گریتینگ عبارتند از وزن، جنس، شکل هندسی، مشخصات فنی و نوع پوشش. برای مثال، قیمت گریتینگ ساده و گریتینگ قوسی متفاوت است. هزینه مواد اولیه مانند تسمه و میلگرد هم در کنار شکل ظاهری، ضخامت و ابعاد شبکه، در قیمت گریتینگ تأثیرگذار هستند< “strong>.با ما تماس بگیرید.
مقالات پیشنهادی : تسمه آهنی چیست و به چند دسته تقسیم می‌شود؟
پیج اینستاگرام ما: navard.mohammad@
