میلگرد چیست و چه کاربردی دارد؟
شاید شما هم از جمله افرادی باشید که می‌خواهند بدانند میلگرد چیست و چه کاربردی دارد. البته همه ما می‌دانیم که میلگرد یا آرماتور یکی از مصالح ساختمانی است که برای تقویت استحکام سازه‌های بتنی مورد استفاده قرار می‌گیرد. با این حال، با توجه به تنوع بالای آن، بسیاری از خریداران این محصول هنگام خرید آن با پرسش‌های متعددی رو‌به‌رو بوده و نسبت به کارکردهای مختلف آن آگاهی ندارند. بنا‌بر‌این اگر می‌خواهید در مورد ویژگی‌های ظاهری میلگرد،کاربردهای میلگرد، انواع و قیمت آن اطلاعات بیش‌تری کسب کنید با ما همراه باشید. در ادامه اطلاعات جامعی در مورد میلگرد ارائه می‌شود.
میلگرد چیست؟
میلگرد نوعی میله فولادی است که برای ایجاد استحکام بیش‌تر در بتن مورد استفاده قرار می‌گیرد. البته بتن در برابر فشار بسیار مقاوم است و به آسانی خرد نمی شود اما در برابر نیروهای چرخشی و کششی بسیار آسیب‌پذیر است؛ به همین دلیل میلگرد در داخل بتن قرار داده می‌شود و مقاومت بتن را دوچندان می‌کند. یکی از مزیت‌هایی که افزایش استحکام بتن در ترکیب با میلگرد دارد؛ ایمنی در برابر زلزله است. هنگام وقوع زلزله، میلگرد موجود در بتن از شکستن و خرد شدن آن جلوگیری می‌کند و با محافظت از سازه، امنیت ساکنان را تضمین می‌کند.
ویژگی‌های ظاهری میلگرد
ممکن است پرسیده شود که ویژگی‌های ظاهری میلگرد چیست؟ بهتر است بدانید که میلگرد در دو نوع ساده و آجدار تولید می‌شود. میلگرد ساده، همان‌طور که از نام آن بر‌می‌آید، بدون آج و با سطحی صاف و بدون شیار است و بیش‌تر مصارف صنعتی دارد. این نوع میلگرد در ابعاد 6 تا 50 میلی‌متر در بازار عرضه می‌گردد. میلگرد ساده برای استفاده در اتصالات ساختمانی، اتصالات صنعتی، اتصالات راه‌سازی و خودروسازی کاربرد دارد.
نوع دیگری از میلگرد که شیارهایی طولی یا عرضی بر روی سطح خود دارد؛ میلگرد آجدار نامیده می‌شود. این شیارها به ترکیب بهتر بتن و میلگرد کمک می‌کنند. گفتنی است که میلگرد آجدار برای ساخت انواع پل، ایستگاه‌اتوبوس و ساختمان‌های مرتفع کاربرد دارد.
ویژگی‌های محاسباتی میلگرد چیست؟
ویژگی‌های محاسباتی میلگرد شامل مقاومت تسلیم و مقاومت کششی است. مقاومت تسلیم یا تنش تسلیم که تنش جاری شدن نیز نامیده می‌شود، بیش‌ترین نیرویی است که می تواند به میلگرد وارد شود اما آن را دچار تغییر شکل دائمی نکند. به عبارت دیگر، در صورتی که فشاری بیش از میزان تنش تسلیم بر میلگرد وارد آید موجب تغییر شکل دائمی آن می‌گردد.
از سوی دیگر، مقاومت کششی یا تنش گسیختگی که استحکام کششی نیز نامیده می‌شود، حداکثر نیروی کششی است که می تواند به میلگرد وارد شود اما آن را نشکند. به این ترتیب، می‌توان نتیجه گرفت که در صورتی که نیروی کششی مازاد بر مقاومت کششی به میلگرد وارد آید موجب شکستن و تخریب آن می‌گردد. شایان ذکر است که مقاومت کششی میلگرد را می توان با عملیاتی نظیر حرارت دادن، سرد کردن و آلیاژکاری تا حدی افزایش داد. گفتنی است که مقاومت تسلیم و مقاومت کششی میلگرد قابل آزمون می‌باشند و در آزمایشگاه می‌توان این ویژگی‌ها را بررسی نمود.
قطر میلگرد
در پاسخ به این پرسش که قطر اسمی میلگرد چیست؟ می‌توان گفت که قطر میلگرد برابر با سطح مقطع آن است. به طور معمول، قطر اسمی میلگرد بر روی علامت شناسایی آن‌ها درج می‌گردد. میلگردها را با ابعاد گوناگونی نظیر 14، 16، 18، 20، 22 و 50 میلی‌متر می‌توان در بازار خریداری نمود که هر کدام کاربرد مخصوص به خود را دارند.
خوب است بدانید که یکی از مهم‌ترین نکات انتخاب میلگرد مناسب، اندازه قطر آن است. در واقع، قطر میلگرد بر ظرفیت تحمل و استحکام آن بسیار مؤثر است و باید متناسب با پروژه مورد نظر انتخاب شود.
محاسبه وزن میلگرد
پرسش دیگری که در خصوص میلگرد مطرح می‌شود آن است که وزن میلگرد چگونه محاسبه می‌شود؟ در پاسخ به این پرسش باید به این موضوع اشاره نمود که میلگردهای ساخته شده در کارخانه‌های مختلف، وزن متفاوتی دارند. به عنوان مثال، میلگرد 16 که یکی از اندازه‌های پرکاربرد میلگرد است، در کارخانه ذوب آهن 18.96 کیلوگرم، در کارخانه فولاد اهواز 20 کیلوگرم، در کارخانه فولاد نیشابور 19 کیلوگرم و در کارخانه کویر کاشان 19.2 کیلوگرم وزن دارد.
حتی ممکن است در یک کارخانه، نوع مشابهی از میلگرد در وزن‌های مختلف تولید شود. مثلاً ممکن است وزن میلگرد 16 در دامنه 18.29 تا 18.77 کیلوگرم متغیر باشد.
استاندارد میلگرد در ایران چیست؟
استانداردهای تولید میلگرد در کشورهای مختلف با هم متفاوت است. در هر نوع استاندارد، ویژگی‌ها و قابلیت‌های مشخصی برای خواص فولاد در نظر گرفته می‌شود. کارخانه ذوب آهن که مهم‌ترین تولید کننده فولاد در ایران است؛ از استاندارد روسی برای تولید میلگرد تبعیت می‌کند.
مطابق با استاندارد روسی، سه نوع فولاد با ویژگی‌های متفاوت تولید می‌شود.
- فولاد نوع A1 : این نوع میلگرد از نوع ساده و با مقاومت تسلیم 2300 سانتی‌متر مربع است. مقاومت کششی آن هم 3800 بر سانتی‌متر مربع است.
- فولاد نوع A2 : این نوع میلگرد از نوع آجدار و با مقاومت تسلیم 3000 سانتی‌متر مربع است. مقاومت کششی آن هم 5000 بر سانتی‌متر مربع است.
- فولاد نوع A3 : این نوع میلگرد از نوع آجدار و با مقاومت تسلیم 4000 سانتی‌متر مربع است. مقاومت کششی آن هم 6000 بر سانتی‌متر مربع است.
- بهتر است به این نکته نیز اشاره گردد که بیش‌ترین میلگرد تولید و مصرف شده در ایران از نوع فولاد A3 می‌باشد که سهم بیش‌تری از تولید داخلی میلگرد هم به آن اختصاص دارد.
کاربردهای میلگرد
میلگردها موارد استفاده متعددی دارند، گاهی برای ایجاد مقاومت در برابر بارهای طراحی شده به کار گرفته می‌شوند. گاهی نیز از نقطه نظر معمارانه و برای ایجاد استحکام موضعی در محل‌های ترک‌خوردگی مورد استفاده قرار می‌گیرند. ضمناً برخی از بلوک‌های بتنی دارای حفره‌هایی هستند و از میلگرد برای بارگیری کششی در آن‌ها استفاده می‌شود.
نحوه کاربرد میلگرد در بتن چگونه است؟
همان‌طور که اشاره شد یکی از مهم‌ترین کاربردهای میلگرد، ترکیب با بتن برای استحکام بیش‌تر در صنعت ساختمان‌سازی است. لازم به ذکر است که میلگردها به شکل‌های مختلفی در بتن به کار می‌روند.
- میلگرد خاموت برای پیشگیری از بیرون‌زدگی بر اثر نیروی برشی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- میلگرد سنجاقی برای متصل نمودن خاموت و میلگرد مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- میلگرد خرک برای تعبیه کردن دو شبکه متوالی در داخل بتن کاربرد دارد.
- میلگرد رکابی برای استفاده در بتن‌ریزی دیوارها به خصوص دیوارهای ملاتی با مقاومت پایین کاربرد دارد.
انواع میلگرد از نظر استحکام
از جمله میلگردهای مقاوم و پرکاربرد می‌توان به میلگرد اروپایی، فولاد کربن، گالوانیزه، فایبرگلاس، فولاد ضد زنگ و اپوکسی اشاره نمود که در ادامه مورد بررسی قرار می‌گیرند.
میلگرد اروپایی
جنس میلگرد اروپایی از منگنز است و به آسانی خم نمی‌شود. بنا‌بر‌این برای استفاده در سازه‌هایی که در مناطقی با احتمال وقوع حوادث طبیعی نظیر طوفان و زلزله ساخته می‌شوند، مناسب نخواهند بود. اگر پرسیده شود که ارزان‌ترین نوع میلگرد چیست؟ پاسخ آن میلگرد اروپایی است.
میلگرد فولاد کربن
میلگرد فولاد کربن را میلگرد سیاه نیز می‌نامند. این میلگرد در برابر رطوبت بسیار آسیب‌پذیر است؛ به طوری که اگر در معرض رطوبت قرار گیرد خیلی زود زنگ می‌زند و می‌شکند. با وجود این، مقاومت کششی بالایی دارد و برای فضاهای عاری از رطوبت انتخاب خوبی خواهد بود.
میلگرد فایبرگلاس
جنس میلگرد فایبرگلاس یا کامپوزیتی از الیاف شیشه است، استحکام کششی مناسبی دارد، بسیار سبک است و برای افزایش مقاومت بتن گزینه بی‌نظیری است. البته گفتنی است که این نوع میلگرد قیمت نسبتاً بالایی دارد و استفاده از آن در تکمیل سازه هزینه‌بر خواهد بود.
میلگرد فولاد ضد زنگ
میلگرد فولاد ضد زنگ یا استنلس یکی از گران‌ترین انواع میلگرد است. ممکن است بپرسید دلیل قیمت بالای این نوع میلگرد چیست؟ در پاسخ باید گفته شود که این نوع میلگرد بسیار مقاوم‌تر از سایر انواع میلگرد در برابر زنگ‌زدگی است. با توجه به هزینه بالای آن، در سازه‌های خاصی از این میلگرد استفاده می‌شود. البته لازم به ذکر است که در ساخت سازه‌های مربوط به پروژه‌های عظیم که هزینه میلگرد بخش کوچکی از کل هزینه‌ها را تشکیل می دهد، استفاده از این نوع میلگرد ارجحیت دارد.
میلگرد اپوکسی
میلگرد اپوکسی همان میلگرد فولاد کربن با روکش اپوکسی است. در واقع از روکش اپوکسی برای تقویت استحکام میلگرد فولاد کربن در برابر زنگ‌زدگی و خوردگی استفاده می‌شود.
میلگرد گالوانیزه
میلگرد گالوانیزه بر‌خلاف میلگرد فولاد کربن در برابر زنگ‌زدگی مقاوم است. در ساخت این میلگرد از فلز روی نیز استفاده می‌شود. به نظر شما علت استفاده از فلز روی در این نوع میلگرد چیست؟ در پاسخ باید گفت که فلز روی به عنوان یک محافظ برای فولاد در ترکیب این میلگرد به کار می‌رود. شایان ذکر است که این نوع میلگرد با توجه به مقاومت بیش‌تر، نسبت به میلگردهای اپوکسی قیمت بالاتری دارد.
مراحل ساخت میلگرد چیست؟
مراحل ساخت میلگرد شامل ذوب، ریخته‌گری، تولید شمش و نورد می‌باشد. برای تولید میلگرد می‌توان از شیوه فولاد گرم نوردیده، فولاد سرد نوردیده یا فولاد گرم اصلاح شده استفاده کرد.
- روش تولید فولاد گرم نوردیده به این صورت است که فولاد تحت درجه حرارتی بیش از دمای بحرانی آن قرار می‌گیرد و شبیه به پلاستیک می‌شود. در ادامه با استفاده از دستگاه نورد، آن را به شکل و اندازه دلخواه در‌می‌آورند.
- در روش فولاد سرد نوردیده، میلگرد گرم نوردیده پس از سرد شدن با استفاده از عملیات مکانیکی نظیر پیچش و کشش شکل‌دهی می‌شود.
- در روش فولاد گرم اصلاح شده، میلگرد گرم نوردیده با استفاده از عملیات مکانیکی نظیر گرمایش و آب دادن به شکل دلخواه در‌می‌آید.
عوامل مؤثر بر خصوصیات میلگرد چیست؟
از جمله مهم‌ترین عواملی که بر خصوصیات مکانیکی میلگرد نظیر شکل‌پذیری و جوش‌پذیری آن مؤثر است؛ می توان به شیوه تولید، نحوه سرد کردن و ناخالصی‌های موجود در آن اشاره نمود.
میلگردهایی که اصلاح سرد می‌شوند؛ قابلیت جوش‌پذیری آن‌ها کاهش می‌یابد. عمده‌ترین ناخالصی‌های میلگرد شامل فسفر، کربن، منگنز، گوگرد و سیلیسیم است و قابلیت شکل‌پذیری میلگردها توسط کربن سنجیده می شود. به طوری که، هر چه میزان کربن در فولاد بیش‌تر باشد میزان سختی میلگرد افزایش می‌یابد و شکل‌پذیری آن هم کاهش می‌یابد.
نوع حرارتی میلگرد چیست؟
میلگرد حرارتی یکی از انواع میلگرد است که با هدف مقابله با تغییرات درجه حرارت به کار می‌رود. این میلگردها به صورت عمود بر هم و مشابه حرف T مورد استفاده قرار می‌گیرند و بتن را از تغییرات درجه حرارت حفظ می‌کنند. در مقابل، میلگردهای معمولی با تغییرات دما منبسط و منقبض می‌شوند. لازم به ذکر است که قطر این میلگردها با توجه به نوع کاربرد آن متفاوت است؛ اما دو نوع متداول از میلگردهای حرارتی وجود دارد که قطر آن‌ها 4 و 5 میلی‌متر می‌باشد. گفتنی است که هنگام استفاده، میلگردهای حرارتی در فاصله 25 سانتی‌متری از یکدیگر قرار داده می‌شوند.
ممکن است سؤال شود که نوع مناسب میلگرد چیست؟ در پاسخ باید گفت که در ساختمان‌سازی از هر دو نوع میلگرد معمولی و حرارتی استفاده می‌شود. در چنین شرایطی، میلگردهای حرارتی به صورت عمود بر تیرچه‌های سقف و به شکل شبکه‌ای قرار می‌گیرند.
بسته‌بندی میلگرد
یکی از سؤال‌هایی که بسیار مطرح می شود این است که بهترین شیوه بسته بندی میلگرد چیست؟ در پاسخ می توان گفت که میلگردها معمولاً به صورت شاخه یا کلاف بسته‌بندی می شوند. میلگردها از نظر مکانیکی به انواع فولاد نرم، فولاد نیمه سخت و فولاد سخت دسته‌بندی می‌شوند. به یاد داشته باشید که میلگردهای از جنس فولاد نیمه سخت و فولاد نرم که قطری کم‌تر از 12 میلی‌متر دارند به شکل کلاف یا شاخه بسته‌بندی می شوند. در حالی‌که میلگردهای از جنس فولاد نیمه سخت و فولاد نرم که قطری بیش‌تر از 14 میلی‌متر داشته باشند فقط به شکل شاخه بسته‌بندی می‌شوند. لازم به ذکر است که میلگردهای از جنس فولاد سخت نیز همواره به شکل شاخه بسته‌بندی می شوند.
نکته دیگری که در خصوص بسته‌بندی میلگرد اهمیت دارد، آن است که روی هر بسته اعم از شاخه یا کلاف، شماره بسته، قطر میلگرد، شماره ذوب، علامت تأیید کنترل کیفیت، آرم تجاری شرکت سازنده و علامت استاندارد ملی ایران درج شود.
قیمت میلگرد
شاید برای شما هم جالب باشد بدانید که عوامل مؤثر بر قیمت میلگرد چیست؟ در پاسخ به این سؤال باید گفت که قیمت میلگرد تحت تأثیر عوامل متعددی است. به عنوان مثال، قیمت سنگ آهن که ماده اولیه ساخت میلگرد به شمار می‌رود در قیمت نهایی میلگرد مؤثر است. علاوه بر آن، عرضه و تقاضای بازار، قیمت انتظاری میلگرد، نوسانات نرخ ارز، هزینه‌های حمل و نقل، هزینه سوخت، هزینه نیروی کار و حتی تحریم‌های اقتصادی بر قیمت میلگرد اثرگذار هستند.
با وجود این، کارشناسان حوزه مصالح ساختمانی به طور معمول با در نظر گرفتن عوامل یاد شده، قیمت نهایی میلگرد را به طور روزانه برآورد می‌کنند که در تخمین هزینه نهایی ساختمان سازی بسیار اهمیت دارد.
روش صحیح نگهداری از میلگرد چیست؟
نگهداری و انبار کردن میلگرد یکی از مهم‌ترین مواردی است که حتما باید به آن توجه کنید. دلیل آن هم واضح است، اگر میلگرد دچار زنگ زدگی یا آسیب عمقی شود؛ دیگر نمی‌توان از آن استفاده کرد. با کمی دقت و اهتمام، می‌توان از وارد شدن آسیب به میلگردها جلوگیری کرد و همین موضوع موجب صرفه‌جویی در هزینه‌ها هنگام ساختمان‌سازی می‌شود. در ادامه نکات لازم برای نگهداری و انبار کردن میلگرد توضیح داده می‌شوند.
- دقت داشته باشید که میلگردهایی را که نسبت به رطوبت آسیب‌پذیر هستند، در فضایی دور از رطوبت و مواد خورنده نگهداری کنید.
- درجه حرارت میلگردهای داخل قالب نباید افزایش یابد؛ بنا‌بر‌این سعی کنید میلگردها در فضایی به دور از نور آفتاب نگهداری شوند.
- بهتر است میلگردهای با قطر متفاوت در مکان‌های جداگانه‌ای انبار شوند تا هنگام استفاده مشکلی ایجاد نشود.
- بهتر است بسته‌های میلگردی که به تازگی از کارخانه به کارگاه می‌رسند در مکان‌های جداگانه‌ای انبار شوند؛ در این صورت اگر پس از کنترل کیفیت نیاز به بازگردانی محموله باشد، شناسایی و انتقال میلگردها به راحتی انجام می‌شود.
- یادتان باشد که اگر میلگرد در حین نگهداری به گرد و غبار آلوده شده باشد یا کمی دچار زنگ‌زدگی شده باشد؛ پیش از استفاده حتماً باید تمیز شود و زنگ‌زدگی آن برطرف شود.
- هنگام انبار کردن میلگردها، بهتر است یک فاصله 15 سانتی‌متری از سطح زمین رعایت شود و میلگردها به طور مستقیم روی خاک قرار نگیرند.
حرف آخر میلگرد چیست و چه کاربردی دارد؟
در این مقاله، ابتدا تعریفی از میلگرد ارائه دادیم و کاربرد آن را در ساخت سازه بیان نمودیم. سپس انواع میلگرد را از نظر میزان استحکام و مقاومت به طور کامل مورد بررسی قرار دادیم؛ در ادامه به بیان ویژگی‌های ظاهری و ویژگی‌های محاسباتی میلگردها پرداختیم. نحوه صحیح بسته‌بندی انواع میلگرد شامل فولاد نرم، فولاد نیمه سخت و فولاد سخت را نیز بیان نمودیم. ضمن بررسی عوامل مؤثر بر قیمت میلگرد، شرایط نگهداری انواع میلگرد را نیز توضیح دادیم. به نظر می‌رسد که با خواندن این مطلب می‌توانید پاسخ اغلب پرسش‌های خود درباره میلگرد را بیابید.
در صورتی که شما هم نکاتی درباره اینکه میلگرد چیست و چه کاربردی دارد در ذهن دارید با ما و سایر کاربران در میان بگذارید. همچنین می توانید نظر خود را درباره این مطلب به اشتراک بگذارید.با ما تماس بگیرید.
مقالات پیشنهادی : تفاوت فلز آهن و غیرآهن در چیست؟
پیج اینستاگرام ما: navard.mohammad@
