بلبرینگ چیست و چه کاربردهایی دارد؟
در پاسخ به سوال بلبرینگ چیست؟ باید بگوییم یکی از اجزای اصلی در ساخت انواع ماشین‌آلات بوده و همچنین در طیف وسیعی از وسایلی که روزانه استفاده می‌کنیم نیز به کار رفته است. اختراع بلبرینگ تنها کمی پس از اختراع چرخ، یکی از نقاط عطف تاریخ صنعت و انقلاب صنعتی به شمار می‌رود. چنانچه گفته شد بلبرینگها در طیف وسیعی از ابزارهایی که از آن استفاده می‌کنیم به کار رفته است برای مثال در انواع صندلی‌های چرخ‌دار پشت میز کامپیوتر، اسکیت، ماشین‌های صنعتی و توربین‌ها به کار رفته است.
بلبرینگ، ساده شده‌ی کلمه‌ی انگلیسی بال بیرینگ است؛ وسیله‌ای که بدون آن تصور حرکت هواپیما، اتوموبیل و… امکان پذیر نیست. در این مطلب سعی داریم به زبان ساده بگوییم که بلبرینگ چیست و چه کاربردی دارد.
وجود اصطکاک در بسیاری از موارد فوایدی را به همراه دارد اما در اکثر مواقع مشکلات خاصی را نظیر خوردگی، ساییدگی، خراشیدگی و… به وجود می‌آورد. اما جالب است بدانید که بلبرینگها دقیقاً برای رفع همین معایب ساخته شده‌اند. با ما همراه باشید تا در این مطلب به مباحثی چون کاربردهای بلبرینگ، بلبرینگ چیست و انواع بلبرینگ بپردازیم.
بلبرینگ چیست؟
بلبرینگ نوعی یاتاقان توپی است که در هر وسیله‌ای که می‌چرخد یافت می‌شود. بلبرینگ فشار بارها را تحمل کرده و موجب نرمی حرکت وسیله می‌شود.
بلبرینگها دارای ساچمه‌هایی گرد هستند و فشار(شعاعی و محوری) را از لایه‌خارجی به ساچمه‌ها و بعد از آن به لایه‌ی داخلی منتقل می‌کنند و به این ترتیب از اصطکاک حرکات کم می‌کنند. بعد از اختراع چرخ، انسان دریافت که چرخاندن اجسام خیلی راحت‌تر از لغزاندن آن ها رو هم دیگه است و همین موجب اختراع بلبرینگ شد.
بلبرینگها از لحاظ ظاهری به دو نوع تقسیم می‌شوند : بلبرینگها و رولبرینگ‌ها. بلبرینگها سرعت چرخش زیادی دارند، از ساچمه‌ها و یاتاقانهای کروی شکل ساخته شده‌اند و به همین دلیل مقدار مشخصی بار را می‌توانند تحمل کنند. رولبربنگ‌ها از خانواده‌ی بلبربنگ‌ها به شمار می‌آیند، با این تفاوت که سرعت چرخشی کمتری دارند، از یاتاقان و غلتک ساخته شده‌اند و بیشتر از بلبرینگها می‌توانند فشار و بار را تحمل کنند. بلبرینگها و رولبرینگ‌ها در ابعاد و طرح‌های مختلف تولید می‌شوند و کاربردهای فراوانی دارند.
اجزای بلبرینگ چیست؟
تمام بلبرینگها فارغ از نوع و سایز از سه جزء اصلی تشکیل می‌شوند:
- ساچمه رو یا کنس داخلی
- ساچمه رو یا کنس خارجی
- ساچمه که بینه دو کنس داخلی و خارجی قرار می‌گیرد.
چنانچه از نام این اجزا نیز برمی‌آید، کنس داخلی درونی‌ترین بخش بلبرینگ بوده و کنس خارجی نیز بیرونی‌ترین بخش بلبرینگ است. در بین درونی‌ترین بخش و بیرونی‌ترین بخش هم ساچمه‌ها قرار می‌گیرند. اکثر مواقع یکی از کنس‌های بلبرینگ به بخش دوار متصل می‌شود و با آن می‌چرخد و کنس دیگر را به‌صورت ثابت نگه می‌دارد. ساچمه‌ها نیز بین این دو می‌چرخند.
فشار وارده یا بار از طریق کنس متحرک به اجزا برخورد می‌کند و توسط ساچمه‌ها به کنس ثابت انتقال داده می‌شود و به‌این‌ترتیب حرکتی نرم، یکنواخت و کم اصطکاک ایجاد می‌کند. حال که متوجه شدید اجزای اصلی بلبرینگ چیست و این قطعه چگونه عمل می‌کند به معرفی انواع آن می‌پردازیم.
انواع بلبرینگها چیست؟
همان‌طور که گفته شد بلبرینگها یکی از اعضای خانواده یاتاقان‌ها به‌حساب می‌آیند و به انواع مختلفی مانند ساده، ساچمه‌ای، غلتکی، سیال و مغناطیسی تقسیم‌بندی می‌شوند. پیش‌پاافتاده‌ترین و ابتدایی‌ترین نوع این بلبرینگها بلبرینگ‌های ساده‌ای هستند که از یک سطح صاف و بدون ساچمه تشکیل می‌شوند. موارد کاربرد این نوع بلبرینگها نیز در کمد و کابینت است. اما در کنار این‌ها بلبرینگها طیف گسترده‌ای را شامل می‌شوند. برای مثال به موارد زیر می‌توان اشاره کرد:
- بلبرینگ‌های شیار عمیق: بلبرینگ‌های شیار عمیق در دو نوع شیار عمیق تک ردیفه و شیار عمیق دو ردیفه تولید و عرضه می‌شوند و همان‌طور که از اسم آنها پیدا است دارای یک یا دو ردیف ساچمه هستند. بلبرینگ‌های شیار عمیق به دلیل طراحی ساده و کاربردی، در طیف گسترده‌ای از محصولات مورداستفاده قرار می‌گیرند.
- بلبرینگ‌های تماس زاویه‌ای: این نوع از بلبرینگها جهت حمل بارهای محوری و شعاعی تولید می‌شوند. این نوع نیز خود به سه دسته تماس زاویه تک ردیفه، تماس زاویه دو ردیفه و تماس زاویه با چهار نقطه تماس تقسیم‌بندی می‌شود. بلبرینگ‌های تماس زاویه‌ای با چهار نقطه تماس نیز دارای یک ردیف ساچمه بوده و بار محوری را در دو جهت تحمل می‌کنند.
- بلبرینگ‌های کف گرد: این بلبرینگها نیز به‌منظور تحمل بارهای محوری در سرعت بالا طراحی و تولید شده‌اند. لازم به ذکر است که این نوع از بلبرینگها توانایی تحمل بارهای شعاعی را ندارند.
- بلبرینگ خودتنظیم: این بلبرینگها دو ردیف ساچمه دارند که ساچمه بیرونی آنها یک شیار منحنی دارد که با بلبرینگ هم‌مرکز است. دقت داشته باشید که این بلبرینگها نیز تحمل بار محوری را ندارند، اما بار نا هم محوری را حدود ۴ تا ۷ درجه تحمل می‌کنند.
انواع بلبرینگ
اما فاکتورهای خرید بلبرینگ چیست؟ با ما همراه باشید تا به این سوال پاسخ دهیم.
نحوه‌ی کار بلبرینگ چیست؟
همان‌طور که اشاره شد، بلبرینگ فشار‌ها را از لایه‌ی خارجی به ساچمه‌ها و بعد به لایه‌ی بیرونی منتقل می‌کند. ساچمه‌ها به دلیل کروی بودن سطح تماس کمی با لایههای بیرونی و درونی دارند و همین امر موجب نرم شدن حرکت می‌شود. اما نکته‌ی منفی گرد بودن ساچمه‌ها در این است که فشار بیش از حد باعث خرد شدن یا تغییر شکل دادن آنها می‌شود؛ درواقع باید گفت که بلبرینگها قدرت تحمل فشار‌های سنگین را ندارد.برای رفع این مشکل می‌توان از یاتاقانهای غلتک یا غلتکی مخروطی استفاده کرد
بلبرینگ سه نوع بار یا فشار را دریافت می‌کند: شعاعی، محوری، هردو نوع.
بار شعاعی هنگامی است که به بلبرینگ از طرف شعاع نیرو وارد شود، مثلا در موتور برق، موتور کولرو… . فشار محوری یعنی فشاری که از طرف محور به بلبرینگ وارد شود، در وسایلی مانند هارد دیسک، دستگاه‌های شهربازی و… . هر دو نوع شعاعی و محوری فشار در قطعات مخالف خودرو به کار می‌رود که بتواند هم سرعت مناسبی داشته باشد و هم فشار وارده از هر دو نوع را تحمل کند. بلبرینگ محوری نوعی بلبرینگ است که برای سرعت‌ها پایین به کار می‌رود؛ زیرا تحمل فشار سنگین را ندارد. از این بلبرینگ در میزهای چزخشی استفاده می‌شود.
آلیاژهای سازنده‌ی بلبرینگ چیست؟
بعد از این که مختصر توضیح دادیم که بلبرینگ چیست و به طور کل چه کاربردهایی دارد، به آلیاژهای سازنده‌ی آن می‌پردازیم.
برای حفظ ویژگی سختی پذیری، بلبرینگها و دیگر اجزای غلتنده را از فولاد کرم‌دار می‌سازند؛ یا گاهی از فولاد‌های سخت‌شونده‌ی سطحی. با وجود اینکه شرکت‌های سازنده‌ی بلبرینگ، اطلاعت دقیق آلیاژهای به کار رفته را بازگو نمی‌کنند، اما از اطلاعات به جا مانده این طور دریافت شده که دو آلیاژ Alsl 420 و Alsl 52100، در ساخت آن به کار رفته است.
با توجه به کاربرد بلبرینگ، برای ساخت هرکدام از نوع خاصی از آلیاژ استفاده می‌کنند. مثلا برای ساخت بلبرینگ‌های بزرگ از کوئچ و تمپر کردن فولاد با قابلیت سختی‌پذیری بالا استفاده می‌شود. برای ساخت بلبرینگ‌هایی که حرارت زیادی را تحمل می‌کند و نباید زنگ بزنند از فولاد ضد زنگ یا ازترکیب پلاستیک و سرامیک استفاده می‌کنند.
با توجه به کاربرد مخصوص قفس بلبرینگ و رولبرینگ، آنها نیز از مواد خاصی ساخته می‌شوند. مثلا معمولا از ورق‌های فولاد و به شکل پرس‌کاری ساخته می‌شوند و بعضی اوقات از ورق برنجی هم می‌شود استفاده کرد.
همچنین گاهی از برنج، آلیاژهای سبک با فولاد، پلاستیک و در بعضی موارد از آهن زینتر شده (تف جوشی شده) یا از رزین فنولی با لایههای الیاف نخی در ساخت قفسه‌های یکپارچه به کار می‌رود.
اصول کار بلبرینگ چیست؟
استفاده از بلبرینگ بهترین گزینه برای کاهش اصطکاک هنگام حرکت است. برای مثال بدون بلبرینگ، به چرخش درآمدن چرخ‌های اتوموبیل بسیار مشکل خواهد بود.
برای اینکه درک کنید بلبرینگ چیست، باید بدانید بدون بلبربنگ، قطعات سریع‌تر فرسوده شده و حرکت آنها کند خواهد شد. دستگاه‌های سنگین با بلبرینگ حرکت نرم و نیمه‌عمر بیشتری برای قطعات خود خواهند داشت.
کاربردهای بلبرینگ چیست؟
در صنعت خودروسازی
بلبرینگ در این صنعت مهم و عظیم، کاربردهای فراوانی دارد و در بسیاری از بخش‌های این صنعت استفاده می‌شود. از موارد استفاده از بلبرینگ در صنعت خودرو سازی می‌توان به موتور، چرخ‌های ماشین، قطعات چرخنده و… اشاره کرد.
در صنعت فولاد
صنعت فولاد یکی از مهم‌ترین صنایع جهان است و کاربردهای بسیاری دارد. در گوشه گوشه‌ی این صنعت، قطعات، ماشین‌آلات و دستگاه‌هایی را می‌توان مشاهده کرد که در حال چرخش و کار کردن هستند و طبیعیتا مانند هر قطعه‌ی چرخنده‌ای، برای بهتر کار کردن از بلبرینگ در آنها استفاده می‌شود.
در صنعت کشاورزی
در این صنعت که یکی از حیاتی‌ترین صنایع جهان به شمار می‌رود، بلبرینگ کاربردهای زیادی دارد و در ابزارالات بسیاری به کار برده می‌شود. از کمباین گرفته تا موتورهای کاشت و برداشت، پمپ‌های آب و… .
در صنعت هوا فضا
در این صنعت که جزو پیشرفته‌ترین صنایع جهان محسوب می‌شود، بلبرینگ حکایت همان پیچی را دارد که اگر شل شود، بسیاری چیزهای دیگر از دست می‌رود. بلبرینگ برای جلوگیری از فرسودگی دستگاه‌ها و ماشین‌ها، کاهش هزینه‌های اضافی و افزایش کارآمدی و نیمه‌عمر آنها، در این صنعت مورد استفاده قرار می‌گیرد.
علاوه بر موارد ذکر شده در بالا، بدون شک بلبرینگ در سایر مجموعه‌های صنعتی و دیگر موقعیت‌های مهم نیز استفاده می‌شود؛ مثل صنایع غذایی، صنایع چاپ و ماشین‌آلات، صنایع حمل و نقل، صنایع تولید موتور، صنایع نظامی و… .
کدهای بلبرینگ چیست؟
بلبرینگ باتوجه به کارکردی که دارد طراحی و تولید خواهد شد، اما با این وجود تشخیص و تمایز انواع بلبرینگ از روی ظاهر کار دشواری است.
برای تشخیص این که کاربرد بلبرینگ چیست و از چه نوعی است، از کدهایی حک شده بر روی بدنه‌ی بلبرینگ استفاده می‌شود. این کدها نوع جنس بدنه، آلیاژ به کار رفته، تحمل بار، وجود چاسه نمد و… را مشخص کرده و تمایز بلبرینگها را تسهیل می‌کنند.
برندهای سازنده‌ی بلبرینگ چیست؟
برندهای معتبر از آلیاژها و مواد اولیه‌ی بهتری برای ساخت بلبرینگ استفاده می‌کنند تا کاربرد مناسب خود را داشته باشد و کمتر از انتظار عمل نکند.
در ادامه به معرفی چند برند مطرح می‌پردازیم که بلبرینگ را در ابعاد بالا و با کیفیت تولید می‌کنند.
بلبرینگ FAG
محصول کشور آلمان و یکی از بزرگترین هلدینگ‌های صنعتی اروپاست که بلبرینگ‌های با کیفیت در آن، هنگام جنگ جهانی و بعد از آن تولید و در بسته‌بندی‌های قرمز و مشکی عرضه می‌شده است.
بلبرینگ TIMEKN
یک شرکت امریکایی است که تخصص آن تولید رولبرینگ است، به خصوص رولبرینگ مخروطی. اما در زمینه‌ی تولید بلبرینگها هم دستی بر آتش دارد و تولیداتش در بسته‌بندی‌های نارنجی و سیاه عرضه می‌شود.
بلبرینگ SKF
یکی دیگر از برندهای اروپاییست که انواع رولبرینگ، بلبرینگ و یاتاقان‌ها را در ابعاد میلی‌متری و طبق استانداردهای اتحادیه اروپا تولید می‌کند. ویژگی‌های اصلی این برند استفاده از روان‌‌کننده‌های باکیفیت و تکنولوژی‌‌های دقیق است.
بلبرینگ NTN
محصول بسیار با کیفیت ژاپنی است که در بسته‌بندی آبی عرضه می‌شود و برای شرایط سخت مثل فشار زیاد، حرارت بالا، زاویه‌ی سرعت بالا و… بسیار مناسب است؛ زیرا از متریال با کیفیت و تکنولوژی دقیق و میلی‌متری برای ساخت آن استفاده شده است.
بلبرینگ NSK
یکی دیگر از برندهای مطرح ژاپنی است که شهرت زیادی در طراحی یاتاقان با استفاده از طراحی ویژه‌ی بوش و کونس دارد. یاتاقانهای تولیدی این برند باعث کاهش شکستگی و ارتعاشات سیستم می‌شود.
همچنین این برند به دلیل نوع گریس مخصوصی که جهت روان‌کنندگی استفاده می‌کند نیز شهرت دارد.
بلبرینگ KOYO
این برند چون تولید‌کننده‌ی قطعات هیدرولیک ماشین‌آلات صنعتی هم هست، با چالش‌های مهندسی به طور مستقیم آشناست و با استفاده از روش محاسباتی مهندسی معکوس، موجب تطابق کارکرد بلبرینگ و شرایط ماشین‌آلات مکانیکی می‌شود و در جهت برطرف کردن چالش‌های حیطه‌ی مهندسی اقدام می‌کند.
علاوه‌بر برندهای معرفی شده، امروزه برندهای چینی نیز در بازار تولید یاتاقان‌ها به خصوص در صنعت خودروسازی فعالیت‌میکنند و برای بخش‌های مختلف خودرو بلبرینگ تولید می‌کنند.
بعضی از شرکت‌ها تنها از طریق کاهش قیمت سعی در ورود به بازار رقابت را دارند اما بعضی دیگر کیفیت و متریال مرغوب را اولویت قرار می‌دهند و به دنبال افزایش نیمه‌عمر تولیدات خود هستند.
ضرورت خرید بلبرینگ چیست؟ و فاکتورهای مهم در هنگام خرید
در دنیای اطراف ما بلبرینگها در بسیاری از وسایل و تجهیزات کاربرد بسیار مهمی دارند. ازاین‌رو استفاده از بلبرینگها به شرایط و مکان بستگی نداشته و جزئی ثابت از زندگی ما به شمار می‌روند. از استفاده آن در کمد و کابینت گرفته تا ماشینی که سوار آن می‌شوید. پیش از هر چیز خرید از یک برند سابقه‌دار و مطمئن را به شما پیشنهاد می‌کنیم. برندهایی که به دوام و کارایی طولانی‌مدت خود شناخته شده‌اند.
نکته دومی که باید به آن اشاره کرد نوع کاربرد شما است. مثلاً بلبرینگ‌های مورداستفاده در کمد از ساده‌ترین نوع بلبرینگها هستند اما برای سرعت‌های بالا نوع دیگری از بلبرینگها مانند بلبرینگ سرامیکی مورداستفاده قرار می‌گیرد؛ لذا یکی از فاکتورهای مهم کاربرد و نیاز شما است. پرواضح است که بازار امروز تا حد زیادی با محصولات فیک و تقلبی پر شده است ازاین‌رو نیاز است تا از فروشگاه‌های معتبر قطعات موردنیاز خود را خریداری نمایید.
سخن پایانی
در این مطلب سعی کردیم به طور خلاصه و به زبان ساده، پاسخ بدهیم که بلبرینگ چیست و چه کاربرهایی دارد. علاوه‌بر آن به ویژگی برندهای مطرح تولیدکننده یاتاقان اشاره کردیم.
بلبرینگ به دلیل نقش کلیدی و مهمی که در انواع صنایع ایفا می‌کند، لازم است که با دقت و کیفیت بالایی تولید شود، همچنین صنایعی که از بلبرینگها در تولیدات خود استفاده می‌کنند لازم است که به دنبال تهیه‌ی بلبرینگ‌های با کیفیت بوده و قیمت را فدای کیفیت نکنند. در فواصل زمانی طولانی‌تر، استفاده از بلبرینگ با کیفیت، موجب افزایش نیمه عمر دستگاه‌ها و به این ترتیب موجب کاهش هزینه‌های اضافی خواهد شد.
به یاد داشته باشید که فاکتورهایی که در قسمت قبل ذکر شد، به‌طورقطع بر روی قیمت بلبرینگها نیز اثرگذار خواهد بود، از برند تولیدکننده گرفته تا نوع کاربرد آنها همه‌وهمه در قیمت نهایی این محصول نقش مهمی ایفا می‌کند. با نگاهی به بازار به‌راحتی متوجه اختلاف قیمت در این محصولات می‌شوید، پس لازم بود تا علت آن را با شما در میان بگذاریم. چنانچه قصد خرید اینترنتی این محصول را دارید نیز توصیه ما به شما این است که حتماً نظرات کاربران در مورد محصول موردنظر را بررسی کرده و سپس اقدام به خرید نمایید.
شاید این سوال هنوز برای شما کمی مبهم باشد که به‌طور دقیق در صنعت امروز نقش بلبرینگ چیست؟ بلبرینگها در صنعت روبه‌رشد امروز نقش مهمی را در صنایع و لوازم ساختمانی، ابزارهای صنعتی، تجهیزات پزشکی، دستگاه‌های خودپرداز، سیستم‌های حمل‌ونقل، کامپیوترها و… دارند. در صورت عدم وجود بلبرینگها نیز بسیاری از وسایلی که امروزه مورداستفاده زیادی قرار می‌گیرند، در دسترس ما نبود. امیدواریم که در این مطلب توانسته باشیم مواردی مانند کاربرد بلبرینگها و اهمیت آنها را در زندگی روزمره و رشد صنعت به‌خوبی شرح داده باشیم.با ما تماس بگیرید.
پیج اینستاگرام ما: navard.mohammad@
